Tolpoort wil doorpakken na eerste jaar

09-01-2023 Updated on: 10-01-2023

Vollegrond Achtergrond

premium

Directeur Tolpoort Vegetables Gian Russchen. - Foto's: Lex Salverda

De vollegrondsgroentemarkt in Noord-Holland heeft sinds dit jaar een stevige coöperatieve speler: Tolpoort Vegetables. In korte tijd is de basis gelegd voor een slagvaardige partij, met duidelijke ambities om verder te groeien.

Spaanse bloemkool en broccoli van Nederlandse telers staat klaar in de expeditieruimte van Tolpoort in Hoogkarspel (N.-H.). De bestemming is veelal Nederlandse winkelschappen. Aan de andere zijde van het gebouw worden witlof-verpakkingslijnen schoongemaakt door een Poolse medewerkster. In een hoek staat een gerobotiseerde verpakkingslijn (zie foto). Dat is een geslaagde pilot, maar uitdagend, zegt directeur Tolpoort Vegetables Gian Russchen. “Bij witlof is de grip heel belangrijk. Blaadjes kunnen makkelijk afvallen of er ontstaan drukplekken.” Bij de nieuwe coöperatie staat robotisering duidelijk op de agenda.

De coöperatie Tolpoort Vegetables bestaat nu ruim een jaar en zetelt in huis bij verpakkings- en distributiecentrum Tolpoort. Die locatie bestaat al vanaf 2008 en is in handen van telers. De coöperatie is zelf dus geen directe eigenaar. Russchen noemt Tolpoort ‘dienstverlener’. De afzet- en verkoopondersteunende taken (ICT bijvoorbeeld) liggen bij de coöperatie.

Toekomstgerichte organisatie

Zo is een compacte, maar zeer toekomstgerichte organisatie ontstaan. Met zestien leden is coöperatie Tolpoort Vegetables namelijk wel marktleider in Nederland bij witlof, broccoli en bloemkool. De coöperatie heeft inmiddels meer dan 100 klanten in binnen- en buitenland met een jaaromzet van circa € 60 miljoen.

Sinds dit jaar zijn de banden met The Greenery doorgesneden. Terugblikken wil Russchen niet. Het heeft ook geen zin om energie te stoppen in gedane zaken, stelt hij. “Wel doen we zaken met The Greenery en gerelateerde bedrijven.”

‘Telers geven verkopers vertrouwen’

In het eerste jaar van Tolpoort Vegetables zitten telers in korte lijnen dicht op de klanten. De terugkoppeling vanuit de telers is dat er daadwerkelijk sprake is van transparantie in de keten, zegt Gian Russchen, directeur van Tolpoort Vegetables.
De coöperatie heeft drie hoofdproducten met witlof, bloemkool en broccoli. Telers praten over afzetzaken in hun productgroep. Russchen: “We hebben ook drie verkopers. Iedere verkoper is gekoppeld aan een productgroep en is daarmee productspecialist en aanspreekpunt.”
Is er dan nooit onrust onder telers over weekprijzen die altijd vergeleken worden met concurrenten? Russchen: “Tuurlijk hoor je weleens wat, maar ik vind dat telers onze verkopers wel het vertrouwen geven.” Daarbij heeft Tolpoort Vegetables ook een paar sterke troeven. “We zijn voor onze producten de grootste in Nederland. Een andere partij kan niet zomaar iets voor ons invullen. Leveringszekerheid is voor klanten heel belangrijk. Het is fijn dat we over een enorm volume beschikken en minder droogtegevoelig zijn in Noord-Holland.”
Die korte lijnen van telers hebben een duidelijk voordeel. “Als je een betere binding hebt met je klant, dan weet je voor wie je bezig bent. Het zorgt ook voor meer betrokkenheid om die ene extra stap te zetten. Dat horen we terug vanuit ons klanten. We zijn “hands on” en realiseren een hoge score op product- en leveringskwaliteit.”
Het bestuur van de coöperatie bestaat uit vijf telers, waarbij alle productgroepen vertegenwoordigd zijn. Voorzitter van Tolpoort Vegetables is Michel Breg.

Bedrijf opbouwen in eerste jaar

Het eerste jaar zelfstandig opereren (2022) was voor Tolpoort Vegetables een buitengewoon grote uitdaging. Nu het rustiger is, komt de tijd voor terugkijken en plannen maken. Het is niet niks om in korte tijd een nieuw bedrijf op te zetten. Russchen: “In juni 2021 werd besloten om de nieuwe coöperatie op te zetten. In november dat jaar moesten de eerste orders kunnen worden verwerkt. We moesten dus in allerijl een ERP-softwaresysteem aanschaffen. Normaal staat er voor de implementatie van zo’n computersysteem tussen de negen en twaalf maanden, nu hadden we er maar een paar.” Toch lukte het op tijd aan te haken op de volledig geautomatiseerde systemen van retailklanten. Niet alles was gelijk klaar. Russchen: “In het distributiecentrum werken we met scanners, waarmee we eenvoudig verplaatsingen van pallets in onze systemen verwerken. Dat heet warehouse management. De scanners waren in het begin nog niet actief. Alle verplaatsingen moesten met de hand worden ingevoerd.”

We gaan lean en mean voor een hoge uitbetaalprijs door de keten zo kort mogelijk te houden

De volgende stap is nu om met gegevens uit het systeem bedrijfsprocessen te verbeteren. Heeft Russchen zijn licht opgestoken bij collega-afzetorganisaties of handelsbedrijven? “We hebben navraag gedaan bij andere coöperaties, maar kozen uiteindelijk voor een geheel nieuw systeem, gericht op de toekomst, dat volledig in de cloud werkt.”

_{Lees verder onder foto}

Tolpoort Vegetables wil vooroplopen in innovatie, bijvoorbeeld robotisering van de witloflijn.

Nieuw team en kwaliteitssysteem

Automatisering was niet de enige uitdaging. Er waren ook medewerkers nodig op gebied van verkoop, finance, planning & kwaliteit en supply chain management. Ook dat is gelukt. “Ons team bij Tolpoort Vegetables bestaat deels uit ervaren mensen, maar ook uit jonge mensen die nog redelijk aan de start staan van hun carrière. In zijn totaliteit twaalf medewerkers die samen met ons het avontuur zijn aangegaan. Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt zijn we er goed in geslaagd een sterk team te formeren. We zijn erg trots op hetgeen ze tot nu toe hebben gepresteerd.”

Zij moeten zich ook bezighouden met een geheel nieuw kwaliteitssysteem. Vanuit verschillende afnemers worden hoge eisen gesteld. Inmiddels zijn alle audits achter de rug en certificeringen gehaald.

Onderhandeling retail

Het eerste jaar van een bedrijf is altijd uitdagend. Maar er kwam ook een gure wind van kostenstijging opzetten bij telers. Hetzelfde gold voor verpakken en koelen op Tolpoort. Circa 50% van het elektraverbruik wekt Tolpoort zelf op met zonnepanelen op het dak, Kostenstijging voor verpakkingen en arbeid zijn moeilijker op te vangen. Zijn kosten voldoende vertaald in nieuwe contracten met supermarkten in 2023? “Soms is het best lastig om kostenstijgingen geheel door te voeren”, zegt Russchen. Ook laat hij doorschemeren dat de verkopers hard onderhandeld hebben om in ieder geval een deel door te belasten. Als grootste aanbieder van witlof, bloemkool en broccoli kan ook een retailer niet makkelijk om de coöperatie heen. Volgens Russchen zijn gesprekken altijd inhoudelijk. “We werken in een partnerschap met deze retailbedrijven. Dan weten zij echt wel wat speelt op gebied van kostenstijgingen. En er speelt niet alleen prijs, maar ook leveringsbetrouwbaarheid en duurzaamheid.”

_{Lees verder onder foto}

Spaans product van Nederlandse leden van Tolpoort Vegetables.

GMO zorgt voor duidelijkheid

Een andere fikse opdracht afgelopen jaar was toegang tot Europese GMO-subsidies, Vanaf 2023 is de naam Sectorale interventies groenten en fruit. Met die steun wil de coöperatie blijven investeren in innovatie en duurzaamheid. Dit dwingt het bedrijf en de coöperatie aan Europese eisen te voldoen. Zo moest er een meerjarenplan komen, gericht op groei. De subsidieaanvraag kent namelijk een meerjarenprogramma. De subsidie-eisen waren een goede check of de organisatie juist was opgetuigd. Als die subsidie komt, moet de directie namelijk ook toezien dat dat subsidieprogramma goed wordt uitgevoerd.

Het fundament bij al deze bedrijfsontwikkelingen is transparantie. De coöperatie wil dat ook laten zien aan klanten en telers. “We vinden het belangrijk open te zijn over de prijsopbouw naar klanten en naar telers. Dan kun je ook makkelijker praten over de ontwikkeling van de kosten.”

De belangen van telers staan daarbij altijd voorop. “We gaan lean en mean voor een hoge uitbetaalprijs door de keten zo kort mogelijk te houden. Klanten zeggen dan misschien ‘het kan ook best goedkoper’, maar de markt is de markt. We proberen voor telers het beste te doen.”