Oxfam Novib en meer dan veertig organisaties en kwekers hebben een bezwaarschrift ingediend tegen de toekenning van een patent op een resistentie voor ToBRFV in tomaat.
Het bezwaarschrift is overhandigd aan het Europees Octrooibureau (EPO) in Rijswijk. Veredelingsbedrijven dienen aanvragen in, met een onderbouwing dat de resistentie is verkregen via technische veredeling is. Oxfam Novib claimt echter dat het vaak willekeurige mutaties in planten zijn die worden gevonden.
Volgens Oxfam Novib zijn tot nog toe twintig ToBRFV-patentaanvragen ingediend door negen zaadbedrijven. Twee daarvan zijn toegekend (Rijk Zwaan en Vilmorin). Tegen de toekenning van Vilmorin is nu het bezwaarschrift ingediend. Oxfam Novib gaat niet alle toekenningen aanvechten, maar hoopt hiermee tegenwicht te bieden tegen de interpretatie van de regelgeving door het Octrooibureau.
Kwekersrecht of patent?
Het bezwaarschrift draait om het toekennen van patenten op planteigenschappen die natuurlijk voorkomen in tomaten. Daarvoor is het kwekersrecht in het leven geroepen en is een patent een overtreding van het Europese recht, stelt Oxfam Novib. “Andere veredelaars hebben ons benaderd omdat ToBRFV een relevante ziekte is in een grote teelt. Zij willen met resistente rassen werken, maar weten nu niet met welke rassen ze kunnen werken. Het is een reëel probleem voor veel telers omdat ze echt op zoek zijn resistentie. Doordat nu onduidelijkheid welk stukje gen gepatenteerd is, is onduidelijk of en hoe een patent beschermd is”, stelt Johanna Eckhardt, campagnemedewerker van Oxfam Novib in het project No Patents on Seeds!. Woensdag 28 mei houdt Oxfam Novib een debat hierover in de Nieuwspoort in Den Haag.
De Bolster uitgesproken tegen patent
Frans Carree is hoofd veredeling bij het Nederlandse zadenbedrijf de Bolster, vooral groot in biologische rassen: Hij noemt patenten op deze natuurlijke eigenschappen onetisch en monopolistisch. “Als dat niet wordt gestopt, zullen wij en andere bedrijven gedwongen worden te stoppen met onze activiteiten. Dit zou grote negatieve gevolgen hebben voor tuinders, boeren en consumenten wereldwijd die toegang willen tot een breed scala aan voedsel.”
Plantum erkent probleem
De koepel voor veredelaars en bedrijven in uitgangsmateriaal Plantum is het eens met de indieners dat er een probleem is, “maar wij zijn het er niet mee eens dat dit ligt bij het Europees Octooibureau”. De huidige wetgeving laat toe dat er octrooien worden aangevraagd op planten die met een technische ingreep zijn ontwikkeld. “Wij vinden dat deze wet moet worden aangepast en spreken ons al sinds 2009 uit voor een volledige veredelingsvrijstelling in de octrooiwetgeving.”
Plantum denkt dat het een lange adem vergt om regelgeving aan te passen. Onlangs verscheen ook een goede whitepaper van de Humboldt universiteit waarin het belang van een volledige veredelingsvrijstelling wordt onderbouwd, stelt Plantum. “Tegelijkertijd is het indienen van een bezwaar ieders goed recht en hoort dat ook bij een goed functionerend octrooirecht. Wij volgen het op de voet.”
