Europa bindt in: geen middelenverbod in nitraatgevoelig gebied

In een eerste uitleg van de verordening duurzaam gebruik gewasbeschermingsmiddelen stelde de Europese Commissie dat alle nitraatgevoelige gebieden taboe zouden worden voor de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen. Dat zou gaan om ongeveer 70% van het Europese landbouwareaal en 100% van het Nederlandse, Duitse, Vlaamse, Deense, Poolse en Finse landbouwareaal. Lidstaten verzetten zich hiertegen, omdat daarmee de gangbare én biologische landbouw in grote delen van Europa onmogelijk zou worden.

Lees ook: EU-plannen gewasbescherming laten lidstaten huiveren

Landbouwminister Piet Adema schrijft aan de Tweede Kamer dat de Europese Commissie afziet van zo’n algemeen verbod. Dat heeft ‘te ingrijpende consequenties voor de lidstaten’.

Nederland voorstander

Nederland is voorstander van het beperken van het landbouwkundig gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in Natura 2000-gebieden en in gebieden waar de Kaderrichtlijn Water daar om vraagt. In ongeveer 7% van het Nederlandse areaal Natura 2000-gebied vindt nog landbouw plaats (bijvoorbeeld biologische landbouw of agrarisch natuurbeheer). Het ministerie zegt dat een verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen als consequentie kan hebben dat die vormen van extensieve landbouw in die gebieden niet meer mogelijk zijn.

Nederland wil daarbij aansluiting zoeken bij de bufferzones langs watergangen, zoals die gelden in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en de derogatie voor de Nitraatrichtlijn. Maar dat moet wel beperkt blijven tot open teelten en niet gaan gelden voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in kassen, zegt minister Adema.

Lidstaten kritisch

De lidstaten blijven desalniettemin kritisch op het voorstel van de Europese Commissie. Een deel van de lidstaten wil dat er een aanvullende effectbeoordeling komt van de voorstellen, mede gelet op de effecten van de oorlog in Oekraïne op de voedselzekerheid. Als de Europese Commissie nader onderzoek moet doen, kan dat de invoering van de plannen vertragen, en, zegt de minister, “Het is ongewis of de beoordeling de gewenste duidelijkheid zal kunnen geven”.

Adema is geen voorstander van zo’n aanvullend onderzoek. Nederland wil liever dat het voorstel beter aansluit bij de Nederlandse inzet, gericht op de vermindering van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Toelating glyfosaat bijna verzekerd

De verlenging van de Europese toelating van onkruidbestrijder glyfosaat is ondertussen bijna verzekerd. De lidstaten hebben geen beslissing kunnen nemen omdat de vereiste gekwalificeerde meerderheid ontbreekt (64,73% was voor verlenging van de toelating, terwijl een meerderheid van 65% vereist is). Nu moet de Europese Commissie zelf een besluit nemen voor 15 december. De verwachting is dat de Europese Commissie een beslissing neemt die in lijn is met het voorstel: verlenging van de toelating voor een periode van een jaar.