‘Bedenkingen bij overheidsingrijpen prijzen’

Zo blijkt uit een recent gehouden enquête van adviesbureau Oliver Wyman onder 7.000 West-Europese consumenten dat 80% van de ondervraagden voorstander is van prijsplafonds in supermarkten. Slechts 8,2% van de respondenten is tegen enig overheidsingrijpen.

Kettingreactie bij ingrijpen economie

De economie is een heel ingewikkeld systeem met heel veel dwarsverbanden. Als je ergens ingrijpt, heeft dat een kettingreactie tot gevolg op allerlei andere plekken in de economie. Het prijsmechanisme moet zorgen voor evenwicht in dit systeem.

In een zogenaamd centraal geleide economie ben je hiervoor afhankelijk van de overheid. Het prijsmechanisme werkt niet altijd meteen en doet dus soms op korte termijn pijn. Stel dat prijzen van uien erg hoog zijn door een slechte oogst, iets wat dit jaar op de Filipijnen aan de hand is. Die hoge prijzen prikkelen consumenten om zo min mogelijk te verspillen en telers om te investeren in bewaring of productie-uitbreiding. Dat gebeurt niet als de overheid een maximumprijs instelt.

Economie is een soort ecosysteem

Eigenlijk is de economie een soort ecosysteem. Ook in ecosystemen kan een kleine ingreep voor een ongewenste kettingreactie zorgen. Een interessante anekdote hierover gaat over de grote hongersnood in China begin jaren zestig. In die tijd riep de Chinese overheid de bevolking op om mussen uit te roeien, omdat die te veel graan zouden eten.

De overheidscampagne was erg succesvol. De mussen waren vrijwel uitgeroeid, maar het mogelijke graantekort werd niet voorkomen. Het tegendeel gebeurde. Door het wegvallen van de mussen kregen sprinkhanen en andere natuurlijke vijanden vrij spel en werden complete oogsten opgevreten, met miljoenen doden tot gevolg.

Pijn even accepteren

We kunnen niet verwachten dat de overheid met een simpele ingreep complexe problemen snel kan oplossen zonder risico op ongewenste gevolgen. Laten we dus als burgers en bedrijven alsjeblieft niet meteen naar de overheid wijzen als er iets gebeurt in de economie wat ons pijn doet, maar accepteren dat we even pijn moeten lijden, ons gedrag of onze strategie kunnen aanpassen en daarmee zelf uiteindelijk hopelijk het probleem kunnen oplossen.