Zo maak je een beregeningsset winterklaar

04-01-2022 Updated on: 08-07-2022

Vollegrond Achtergrond

premium

Laat jaarlijks het water van de haspel en pomp-set. Hiermee voorkom je dat de slangen en turbine van de haspel of de pomp bevriezen en vervolgens kapot barsten. Daarnaast is het van belang om oliën te controleren en waar nodig te verversen. - Foto's: Hans Prinsen

Het extreme weer van de afgelopen jaren zorgde voor een stormloop op haspels en beregeningspompen in diverse samenstellingen. In 2021 kwam de beregeningsset (gelukkig) minder vaak uit de schuur. Belangrijk is wel om de set na te lopen en het water af te laten.

Eén van de belangrijkste punten bij het winterklaar maken van een pompset en beregeningshaspel is dat het water wordt afgelaten, zodat de boel niet bevriest. Daarnaast zorgt de grote hoeveelheid water voor een enorme druk op de banden van de haspel. In een haspel met een 110/450 slang zit al snel 3.500 liter water.

De haspel legen

Het legen van de haspel kan op twee manieren. Dit kan door de haspel volledig uit te trekken en de koppeling tussen de sproeier en slang los te halen, zodat het water hieruit kan lopen. Vervolgens kan de slang weer opgerold worden met de aftakas van de trekker. Vaak zit de aftakasstomp aan de haspel vrij hoog. Dit is prima te doen, maar wel een tijdrovende klus door de enorme vertraging op de tandwielkast. Belangrijk is dat er dan een lange aftakas wordt gebruikt met desnoods een groothoek.

Ook zijn er diverse mechanisatiebedrijven die voor de winter een ronde maken langs de haspels en pompsets. De monteur blaast dan niet alleen de haspel leeg, maar smeert ondertussen ook de haspel door en controleert de pompset, hiermee voorkom je storingen of reparaties in droge periodes.

De stroom die zorgt voor de aandrijving van de compressor, komt van het aggregaat af. Naast de compressor neemt het mechanisatiebedrijf twee grote tanks mee als luchtbuffer. Er zijn ook bedrijven die gebruikmaken van een grote schroefcompressor, dan zijn luchttanks vaak overbodig. Bij het leegblazen van de haspel is het belangrijk dat er veel lucht in één keer door de haspel wordt geblazen om het water eruit te stuwen. Bij te weinig lucht en een te kleine slang is de kans groot dat de lucht langs het water in de slang wordt geblazen.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s}

De aandrijving van de haspel komt vanaf de turbine. Het verschilt per haspel hoe deze de aandrijving opgebouwd is. De tandwielkast kan direct op de turbine gebouwd zijn. Kleurt de olie wit, dan is de keramische afdichting (€40) lek. Het advies is om jaarlijks de olie te verversen.
Afhankelijk van het type kan de haspel ook worden aangedreven via een v-snaar. Controleer de conditie en spanning van de v-snaar. Vervang bij twijfel deze v-snaar, deze draait namelijk een hoog toerental. Door de hoge ingaande snelheid is het verstandig om jaarlijks de olie van de tandwielkast te vervangen.
De remband zorgt dat de haspel niet extra na rolt bij het uittreken van de sproeier. Dit kan ervoor zorgen dat de slang los om de haspel komt te zitten. De remband moet een lichte weerstand geven. Zorg bij controle of de band juist niet te strak is gemonteerd is en dat er voldoende remvoering op zit.
Afhankelijk van de het type en uitvoering haspel is deze uitgerust met een profiel-as of ketting voor de slanggeleiding. Belangrijk is dat een profiel-as goed ingevet wordt om slijtage te voorkomen, doe dit ook tijdens het beregeningseizoen. De ketting voor de slanggeleiding dient gesmeerd en gespannen te worden.

Tandwielkast

Tijdens het leegblazen controleert de monteur diverse punten van de haspel. Afhankelijk van het type haspel zit de tandwielkast direct op de turbine gebouwd of wordt de tandwielkast aangedreven met een V-snaar. Als de turbine en tandwielkast direct aan elkaar verbonden zijn, bestaat de kans dat de keramische afdichting gaat lekken. Deze afdichting zorgt ervoor dat er geen water in de tandwielkast komt. Wanneer dit wel het geval is, kleurt de olie wit.

Wanneer de turbine en tandwielkast los van elkaar staan, zorgt een V-snaar voor de overbrenging. De V-snaar draait rond met een hoog toerental, hier komt nog weinig kracht op te staan, maar een juiste spanning is wel van belang; hiervoor zorgt de automatische spanner. Door de hoge snelheden in de tandwielkast is het verstandig om de olie jaarlijks te verversen.

Aan de andere kant van de haspel loopt ook een ketting of V-snaar, deze gaat richting de slanggeleider. De slanggeleider wordt aangedreven door een ketting of profiel-as. In het geval van een ketting zit er vaak ook nog een kleine tandwielkast met olie. Controleer ook hiervan de olie en het niveau. Wanneer de haspel is uitgerust met een profiel-as, is het van belang dat deze goed wordt ingevet om slijtage te voorkomen.

_{Tekst gaat verder onder de foto‘s}

Het grote tandwiel om de haspel kan eenvoudig gesmeerd worden met een dikke kwast en smeervet. Hetzelfde geldt voor het tandwiel voor rotatie van de haspel. Smeer ook de vetnippels op de draaikrans, deze worden vaak vergeten tijdens het onderhoud. Draai de haspel tijdens het smeren zodat het vet overal goed tussen komt.
Om te voorkomen dat de pomp bevriest zit er aan de onderkant van de pomp een plug om het water eraf te laten. Het pomphuis vullen met antivries of iets dergelijks is niet nodig. Boven de pomp zit een watervoorraadvat, laat het water in de winter af, vergeet niet voor gebruik het vat weer te vullen met water.
Ververs om de 500 uur motorolie, motoroliefilter en het brandstoffilter. Omdat de ruimte tussen het motorblok en de brandstoftank minimaal is, zijn de meeste pompsets uitgerust met een motoroliehandpomp. Hiermee pomp je de olie uit het carter zonder geknoei met lekbakken.
De pomp zit vaak geheel of gedeeltelijk in de geïsoleerde kast. De aftapplug van de pomp is daardoor vaak lastig te bereiken. Het meest eenvoudigst is om hiervoor een oliezuiger te gebruiken, hiermee kun je de olie uit het pomphuis zuigen. In het pomphuis gaat ongeveer 7 liter 80W90 olie.

Pompset

De meeste pompsets zijn uitgerust met een 4-cilinder Iveco-krachtbron en een Caprari- of Rovatti-pomp. Elke 500 uur dienen de motorolie, motoroliefilter en brandstoffilter vervangen te worden. Controleer de V-snaarspanning en -conditie, het koelvloeistofniveau en het vriespunt van de koelvloeistof. Om bevriezing te voorkomen, dient het buffervat boven de pomp geleegd te worden; vergeet niet deze voor het eerste gebruik te vullen.

Belangrijk is ook dat al het water uit het pomphuis is, dit kan door de aftapplug onder de pomp los te draaien. Het advies is om jaarlijks de 80W90-pompolie te vervangen. Om het volgende seizoen verstopping te voorkomen, is het verstandig om zowel de zuig- als perszijde af te dekken.

Diesel

Brandstofleveranciers adviseren om machines die de winterstalling in gaan, zoveel mogelijk met afgevulde brandstoftanks weg te zetten. Hiermee voorkom je condens en roestvorming in de tank. Zolang machines die afgevuld zijn met zomerdiesel niet worden gebuikt bij lage temperaturen, geeft dit in de zomerdag geen problemen. Denk hierbij aan combines, hakselaars en beregeningspompen. Vanaf medio september wordt er gestart met de overgang naar winterdiesel. Vanaf ongeveer half november wordt er uitsluitend winterdiesel met een vorstbescherming van minimaal -20 graden geleverd.
Brandstofleveranciers die een digitale niveaumeter op de dieselopslagtanks hebben geplaatst bij hun relaties, die onder andere bestaan uit loonwerkers en agrariërs, houden dit voor hun in de gaten. Standaard wordt er B7-diesel geleverd, dit betekent dat er 7% biodiesel in de brandstof zit. Biodiesel is hygroscopisch, dit betekent dat vocht wordt aangetrokken en zich aan de biodiesel bindt, wat roestvorming in de tank kan bevorderen.
Als je niet weet wanneer je de machine of het voertuig weer gebruikt, of als je storingen wil voorkomen na lange stilstand, tank dan het voertuig af met GTL of HVO. GTL en HVO hebben een andere samenstelling en eventueel condenswater zal makkelijker afscheiden. Door de andere samenstelling is het voor bacteriën lastiger om een voedingsbodem te vinden en is de kans op bacteriegroei veel kleiner.