Oogst kan mislukken, mensen niet

Meer en meer agrariërs zitten klem tussen financiële druk, veranderende regels en onduidelijkheid. Klem zitten is een sterke voorspeller voor psychische klachten en juist het gevoel van klem zitten versterkt gedachten aan zelfdoding. Erover praten helpt, omdat dat het idee van geen kant op kunnen kan verminderen. Wil je dood of wil je dat deze situatie stopt? Het is bijna altijd het laatste. De meeste mensen willen niet dood, maar uit de klem stappen maakt wel doodsbang.

Uit de klem stappen vraagt om loslaten, veranderen, misschien zelfs wel een paar stappen achteruit. In een agrarische wereld waarin schaalvergroting steeds belangrijker is geworden, is het moeilijk om die stappen te zetten.

Flexibiliteit, en dus durven veranderen, is een goede beschermer tegen psychische klachten

Wat ik als psycholoog lastig vind wanneer het in de media over psychische klachten in de agrarische sector gaat, is de vanzelfsprekendheid waarin we meegaan in het narratief dat het ‘verschrikkelijk is als je je bedrijf kwijtraakt’. Ik geloof echt dat het erg is en gepaard gaat met rouw. Maar emotionele pijn gaat over. Verandering geeft ook nieuwe kansen. Blijven vasthouden aan wat je altijd deed, geeft die verandering vaak niet. Je kunt je met alles verzetten tegen de verandering, maar welke prijs betaal je er voor? Flexibiliteit, en dus durven veranderen, is een goede beschermer tegen psychische klachten. Als je somber bent, is je flexibiliteit vaak aangetast, maar als omstanders kunnen we wel meedenken wat jij los moet laten om uit de klem te komen.

Mensen mislukken niet

Het familiebedrijf verkleinen, alles verkopen… Het voelt voor velen alsof je dan bent mislukt. En dan, beste tuinder, heb ik goed nieuws voor je: de oogst kan mislukken, maar jij als boer, teler of tuinder niet. Mensen mislukken niet. Zeker niet als ze heel moeilijke beslissingen moeten nemen.