De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaat bonentelers jaarlijks bezoeken om de gevaarlijke bacterie Cff tegen te gaan. Bij vondst moet (een deel) van het perceel ondergewerkt worden en mag er twee jaar geen vlinderbloemig gewas op geteeld worden. Telers reageren verbaasd.
De bacterie heeft een hoge quarantainestatus en moet bestreden worden na een recente uitbraak in Nederland, schrijft NVWA. Er zijn EU-maatregelen genomen om de introductie en verspreiding van deze bacterie Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens (Cff) te voorkomen. De maatregelen in Nederland betekenen dat vanaf volgende week percelen bezocht gaan worden met de teelt van soja, pronkbonen, limaboon, gewone snij- en sperzieboon, azukiboon, uradboon, mungboon, kousenband en tuinboon/veldboon. NVWA-inspecteurs controleren de gewassen tot 2029 visueel op symptomen van Cff. Als zij symptomen aantreffen, nemen zij een monster om te onderzoeken op Cff.
Oogsten nog mogelijk binnen 7 dagen
Bij een vondst van Cff legt de NVWA maatregelen op. Dit betekent onder andere dat het gewas en de onkruiden zo snel mogelijk van het land af moeten. Daarvoor staat een termijn van zeven dagen. Binnen die termijn kan zo mogelijk wel geoogst en afgezet worden onder strikte hygiënemaatregelen. Ook is het onderwerken van het gewas een mogelijkheid. De NVWA stelt een besmettingsgebied in het gewas vast en legt daar een bufferstrook van 100 meter rondom aan die gemonitord wordt. Daarna geldt een teelt- en opplantverbod voor vlinderbloemigen voor de twee opvolgende kalenderjaren. Telers moeten in die periode opslag en onkruid bestrijden op het perceel of het deel van het perceel.
Telers konden niet wachten
Cees Geven, directeur van de telersvereniging voor industrietelers De Schakel, is verrast over de maatregelen. “De discussie is al maanden aan de gang. Onze telers konden niet wachten en hebben gezaaid. Ik begrijp nu dat percelen bezocht gaan worden? Wij begrijpen dat deskundigen een andere mening hebben. Plantum heeft een dossier opgesteld. Ga daar maar eens vragen.”
De NVWA gaat ook stroken rondom percelen onderzoeken met teelt van specifieke waardplanten. Zo wil de NVWA zo goed mogelijk inzicht krijgen in de mate van verspreiding van Cff. De NVWA-inspecteurs nemen monsters van onkruiden, ook als er nog geen symptomen van Cff zichtbaar zijn.
Reactie Plantum
Plantum reageert: “We zijn verrast over de aankondiging die de NVWA vandaag heeft gedaan met betrekking tot extra maatregelen ten aanzien van Cff. Wij, maar ook LTO, GroentenFruit Huis en Vigef, zijn hierover sinds april in gesprek met de NVWA naar aanleiding van signalen van onze leden. We zijn met de NVWA in gesprek gegaan om te begrijpen wat precies de zorgen zijn die aanleiding geven tot deze ingrijpende maatregelen, die alle vlinderbloemigen treffen. Cff is een bacterie die al tientallen jaren voorkomt in onder andere de bonenteelt. In Europa geeft Cff geen symptomen op bonenplanten en -vruchten. Er is de laatste vijftien jaar geen economische schade in Europa gerapporteerd.
De NVWA heeft besloten om – vooruitlopend op de Verordening van de Europese Commissie die vanaf april 2026 eisen stelt met betrekking tot de import van zaaizaden en Cff – te beginnen met importmonitoring op zaaizaad. Deze importmonitoring wordt niet voorgeschreven door de EU. Surveys op de teelt zijn wel een verplichting uit de nieuwe Verordening, het is echter niet duidelijk wanneer en op welke wijze deze door de NVWA zullen worden uitgevoerd.
Maatregelen disproportioneel
Cff geeft geen symptomen waardoor het onduidelijk is hoe breed Cff al (wereldwijd) verspreid is; iets waarover BuRO in zijn rapport ook vraagtekens heeft. Gezien de onduidelijkheden lijken de maatregelen disproportioneel, omdat de verwachting is dat deze op de korte, maar ook op de langere termijn aanmerkelijk effect zullen hebben op de beschikbaarheid en prijzen van bonen(zaden). Door de onzekerheid worden bijvoorbeeld in de zaadteelt in de VS – de belangrijkste leverancier – andere keuzes gemaakt.
Wij vinden het jammer dat deze communicatie nu is gedaan, terwijl er nog veel onduidelijk is over wat de EU met de nieuwe verordening precies voorschrijft en hoe de NVWA daar uitvoering aan gaat geven. We zullen daarover met elkaar in gesprek blijven.”
