Als de EU negen kandidaat-lidstaten toelaat tot de interne markt, raakt dat voedingstuinbouw in Nederland nauwelijks. Voordelen zitten mogelijk vooral aan het arbeidsaanbod, al zijn ideeën daarover aan het veranderen.
De Europese Unie (EU) onderhandelt over de toetreding van negen kandidaat-lidstaten tot de EU-markt. Het gaat om Albanië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Noord-Macedonië en Servië, Oekraïne, Moldavië en Georgië. Deze landen leveren nauwelijks groente en fruit op de Europese markt, blijkt uit de analyse die onderzoeksbureau SEO maakte. Voor Nederlandse teeltbedrijven zal toetreding van deze landen daarmee weinig handelseffecten hebben. Voor de toetredende landen bestaat 50% van hun landbouwexport naar de EU uit granen (tarwe, mengkoren en mais), maar ook olie uit zonnebloemzaad, saffloer- of katoenzaad. Dit zijn sectoren waarin Nederland een minimale rol speelt.
De gevolgen voor arbeidsmigratie voor Nederlandse bedrijven zijn mogelijk veel groter. Omdat Oekraïne veruit de meeste inwoners heeft, is het effect op arbeidsmigratie uit Oekraïne mogelijk het grootst. Het land telt 60% van de 61 miljoen potentiële nieuwe EU-ingezetenen. Nu verblijven al 4 miljoen Oekraïners in Europa vanwege de oorlog in hun thuisland. Het is mogelijk dat niet alle EU-landen terugkeerafspraken uitvoeren. Daardoor zal een deel van de vluchtelingen in EU-landen blijven.
Oekraïne het nieuwe Polen?
Arbeidsmigratie is lastig te voorspellen. Na de uitbreiding van de EU in 2004 zag Nederland een instroom van arbeidsmigranten uit de nieuwe lidstaten, waaronder Polen. Terwijl het aantal permanente migranten binnen de verwachte bandbreedte bleef, overtrof het aantal seizoenswerkers de verwachtingen. De onderzoekers van SEO zien arbeidsmigratie in het onderzoek als economisch kansrijk. Aan de recente discussies over het terugdringen van het aantal vooral laagbetaalde arbeidsmigranten wordt weinig aandacht besteed.
De uitbreiding van de EU zal beperkte maar positieve economische effecten hebben voor Nederland, concluderen de onderzoekers. De kandidaat-lidstaten profiteren aanzienlijk meer door economische groei. Investeringen versterken de interne markt.
Tot een toetreding van de meeste landen zal het niet snel komen. Gesprekken zijn in verschillende stadia en met Georgië zijn gesprekken voorlopig stilgelegd vanwege politieke ontwikkelingen.
