Soms zijn zaken simpel. Zou je een schilder een klus laten doen voor zo’n lage prijs dat je weet dat hij daardoor failliet gaat? En (deze vergelijking is gevaarlijker) zou je een broek kopen voor veel te weinig als je weet dat kinderen in Bangladesh daarvoor schandelijk behandeld worden? Over ethiek en groentehandel gaat de stelling en poll deze week. Stem ook op gfactueel.nl.
Het zijn ethische vragen die je op sommige plekken in de handelsketen wel zou verwachten. Kan je tomaten kopen voor 12 cent per kilo, als je weet dat de kostprijs een veelvoud is? Het is van de zomer vaak genoeg gebeurd. Zou een koper erbij nadenken wat de gevolgen zijn voor een tomatenteler? Zou deze transactie de teler niet verder in de financiële misère duwen? Dat soort gedachten. Hoe voelt dat als koper? Of glundert hij bij het vooruitzicht van meer winst?
Die discussie over ethiek past misschien moeilijk in een keiharde afzetwereld van groente en fruit. In de jaren negentig is door de vrije-economie-gedachte het vangnet onder de afzet afgebroken; de interventie. Dat heeft de teelt verder geprofessionaliseerd, en de prijs is het mechanisme om een markt gezond te houden. Overaanbod wordt ermee afgestraft, maar voor een weersgevoelige sector als de glastuinbouw gaan die harde vrijemarktregels misschien wel helemaal niet op. Want de ondernemersrisico’s zijn veel groter dan bijvoorbeeld die van een zeepfabrikant. Moet je daar als markt niet veel meer rekening mee houden?
Moet je denken aan Fair Trade? Het keurmerk FairProduce wil die kant wel op. Het klinkt misschien soft, maar waarom niet? Alternatieven zijn een marktmodel ontwikkelen waarbij je als telers meer grip krijgt op de prijsvorming, maar hoe lang wordt daarover al niet gesproken? Wettelijke alternatieven? In sommige EU-landen gelden eisen dat producten niet onder kostprijs mogen worden verkocht in de winkel. Dat is misschien hooguit een signaalfunctie. Staatssecretaris Dijksma denkt er ook over na. Het verplicht afdrukken van de telersprijs bij de winkelprijs, bijvoorbeeld. Te lastig, blijkt uit onderzoek.
