Expert korte ketens: voor iedere tuinder is perspectief

Bedenken wat je als boer anders kunt doen om een boterham te verdienen met afzet in de korte keten, is geen sinecure. Kraaijvanger helpt boeren en tuinders met het succesvol naar de markt brengen van hun product of verdienmodel.

De land- en tuinbouw staat voor een grote uitdaging. Hoe zorg je ervoor dat je agrarische onderneming toekomstbestendig is? De teler zal zelf de eerste stap moeten zetten, vindt Kraaijvanger. “Voor iedere boer en tuinder is er perspectief, als je maar wilt.”

In het verleden werkte hij in de merkmarketing bij supermarkten Dirk en Dekamarkt, en later bij biologische groothandel Udea. Daardoor weet hij wat erbij komt kijken als producenten rechtstreeks aan een voedselverwerker of retailorganisatie gaan leveren. Welke verdienmodellen zijn er voor de boer en tuinder? En waarom zou je een regionale afnemer verkiezen boven een landelijke retailer of groothandel? Welke mogelijkheden zijn er?

Kennis delen

Niet onbelangrijk vindt Kraaijvanger het ontwikkelen van kennisplatforms en demonstratiebedrijven waar andere geïnteresseerde boeren en tuinders een kijkje in de keuken krijgen en waar kennis wordt gedeeld. Bijvoorbeeld Tuinderij de Es in Haaren, die zich tot en met 2024 demonstratiebedrijf duurzame landbouw mag noemen en als doel heeft om minimaal 300 boeren en tuinders te inspireren om stappen te zetten naar een landbouw met minder uitstoot en meer biodiversiteit.

Agroforestry, zelf energie opwekken of carbon farming zijn nieuwe vormen van ondernemen en toekomstige verdienmodellen. Ook hierin is Kraaijvanger zich aan het verdiepen. “Belangrijk om praktisch toepasbare kennis richting boeren en tuinders aan te reiken, daar is behoefte aan. Nu is dat nog te veel versnipperd.”

Voedselveiligheid

Er wordt op verschillende manieren in de keten, tussen de teler, de voedselverwerker en de retailer nagedacht en samengewerkt. “Afhankelijk aan wie de primaire producent levert zijn bijvoorbeeld de eisen die gesteld worden aan voedselveiligheid en houdbaarheid heel verschillend. Bij verse groente leveren aan een grote speler als HelloFresh ligt het heel anders dan bij het leveren aan een boerderijwinkel. Hoe groter de marktpartij, hoe groter ook de kans is dat de aansprakelijkheid wordt verlegd naar meer in het begin van de keten. Het is dus belangrijk dat je aan de eisen voldoet. Als je product eerst nog in een distributiecentrum ligt voordat het bij de klant komt, wordt er een andere THT (ten minste houdbaar tot) vereist. De verpakking is dan ook een belangrijke, net als de ingrediëntendeclaratie, de informatie over de voedingswaarde en het hebben van een barcode.”

Bij het leveren van producten aan maaltijdboxenleveranciers, kun je afspraken maken over wat je in welke maand gaat telen

Productlijnen van retailers

De primaire producent zekerheid bieden door afname en producten met een verhaal verkiezen boven producten van ver. Dat is de rol die sommige retailers oppakken door het ontwikkelen van een productlijn. “De producten voor deze concepten worden onder bepaalde voorwaarden geproduceerd door een klein aantal boeren en ondernemers. Het initiatief hiervan ligt bij de retailer. Zij zoeken bedrijven erbij die dat volume kunnen leveren, al een zekere schaalgrootte hebben en op een bepaalde manier diervriendelijk of biodivers werken. Dat is maar voor enkelen weggelegd.”

Boeren die dit ook willen, maar die niet de grootte hebben, die gaan zelf een korte keten opzetten. Voorbeelden daarvan zijn Boerenhart, Oregional en Groene Hart, die producten rechtstreeks van de boer aan horeca, bedrijven en zorginstellingen leveren. Als boer of tuinder leveren aan andersoortige retail-initiatieven zoals online supermarkt Crisp of de maaltijdboxen van Boerschappen, is ook een optie. “Bij het leveren van producten aan maaltijdboxenleveranciers, kun je afspraken maken over wat je in welke maand gaat telen”, zegt Kraaijvanger.

Dit is een kortere versie van het interview dat Food&Agribusiness had met Bart Kraaijvanger. Lees het hele artikel op FoodAgribusiness.nl