Een groep organisaties heeft samen een nieuw fonds opgericht dat boeren en telers moet helpen om te starten met een voedselbos.
Rabobank, Triodos Bank, Greenchoice en het Perspectieffonds Gelderland leggen samen € 5 miljoen in om het fonds af te trappen. Ook het Wereld Natuur Fonds gaat financieel bijdragen, is toegezegd. Stichting Voedselbosbouw Nederland levert kennis en kunde.
De partijen hebben afgelopen dinsdag een verklaring ondertekend om hun samenwerking vast te leggen. Doel van de samenwerking is om de opstartperiode van nieuwe, relatief grootschalige voedselbossen te financieren. De voedselproductie uit een voedselbos is pas na 5 tot 8 jaar rendabel, zeggen de partijen. Met het nieuwe fonds willen ze boeren helpen aan een financiering om die periode te overbruggen.
Het plan is nadrukkelijk gericht op (in de toekomst) economisch rendabele voedselbossen met een omvang van minimaal 5 hectare.
Rabobank: financieren voedselbos nu lastig
Het financieren van agrarische voedselbossen past nu lastig binnen de bancaire regels voor kredietwaardigheid, legt Alex Datema (directeur Food & Agri bij de Rabobank) uit. “Via de normale bancaire weg kunnen we dat lastig financieren. Het past niet in de modellen en we hebben geen ervaringen uit het verleden om ons op te baseren.” Ook de lange opstartfase waarin het bos niet rendeert, maakt financiering ingewikkeld.
De bank biedt wel een financiering aan voor opstart van voedselbossen waarbij de eerste 8 jaar aflossingsvrij is, maar dat is alleen voor bedrijven die al eigen grond hebben en klant zijn van Rabobank. “Wat dit nieuwe fonds sterk maakt, is dat we gezamenlijk de risico’s dragen via het geld dat is ingelegd”, legt Lonneke van Hellemondt uit. Zij is verantwoordelijk voor natuurinclusieve landbouwproposities bij de Rabobank. Met het nieuwe fonds kunnen ook ondernemers die nog grond moeten verwerven, aankloppen met een goed plan.
Voedselbos Ketelbroek. Doel van het nieuwe fonds is om de opstartperiode van nieuwe, relatief grootschalige voedselbossen te financieren.
De partijen onderzoeken nog wie het nieuwe fonds gaat managen en dus daadwerkelijk de financiering gaat verstrekken. Dat zou een van de banken kunnen zijn, maar de partijen kijken nadrukkelijk naar het Nationaal Groenfonds als goede kandidaat hiervoor. Ondanks dat dit nog vastgelegd moet worden, kan er wel snel geschakeld worden en zou het fonds binnen enkele weken aan de slag kunnen, laten ze weten.
Rendabiliteit voedselbossen
Zijn er voorbeelden van economisch rendabele voedselbossen in Nederland? Ja, de oudste voedselbossen in Nederland zijn dit, zegt Wouter van Eck van Stichting Voedselbosbouw Nederland. Hij is zelf eigenaar van een voedselbos en plantte deze 2,5 hectare in 2009 aan. “Het levert nu een saldo van zo’n €4.000 per hectare per jaar op”, laat hij desgevraagd weten.
Belangrijk is dat er schaal is, en dat gewassen makkelijk oogstbaar zijn, zo geeft hij aan. Zijn succesgewassen? “Nashi-peren, olijfwilgbessen, maar ook gewoon appels, peren, pruimen en noten.”
Wat voor lening ondernemers bij het fonds kunnen krijgen en onder welke voorwaarden, wordt maatwerk, zeggen de betrokken partijen. Ze hopen dat het fonds ook verder gaat groeien met bijdrages van andere partijen. De bedoeling is dat het een revolverend fonds is, waarbij het uitgeleende geld weer terugkomt en opnieuw aan een ander uitgeleend kan worden. “We hopen dat ondernemingen na 7 jaar gangbaar gefinancierd kunnen worden”, aldus Hellemondt.
Afzet en goed businessplan nodig
Ondernemers die in aanmerking willen komen, moeten met een goed businessplan komen, waaruit ook duidelijk wordt hoe ze hun producten willen afzetten. Stichting Voedselbosbouw Nederland kan daarbij helpen. Van Eck laat weten dat er bijvoorbeeld een bestaand partnerschap is met winkelketen Dille & Kamille.
Desondanks is het niet de bedoeling dat alleen hele speciale en dure producten voor exclusieve afzetmarkten geteeld worden. “Ik zie wel degelijk veel markt voor bulk-voedselproductie”, zegt Van Eck. “Nederlandse consumenten eten nu veel fruit en noten van elders. Als we volume kunnen halen qua productie, moeten onze producten uiteindelijk ook in de gewone supermarkt kunnen liggen.”
Rabobank ziet voedselbossen als een kans voor verduurzaming, maar realiseert zich ook dat het niet voor iedere boer is weggelegd, zegt Datema. “Wij kijken naar alle kanten van verduurzaming van de landbouw. We zien voedselbossen als een mooi voorbeeld en kans hiervoor, maar realiseren ons ook dat dit niet het antwoord is op verduurzaming voor alle boeren”, aldus Datema.
