Doorgaan naar artikel

Duurzaam en efficiënt meer dan ooit centraal in Berlijn

Twee jaar corona en de Russisch-Oekraïense oorlog hebben de wereldeconomie grondig overhoop gehaald. Tegelijkertijd zijn de grote waarheden voor alle ondernemers in de tuinbouwketen alleen maar bevestigd. Duurzaamheid en kostenefficiëntie zijn net zo belangrijk of zelfs belangrijker dan voor 2020. Lokale voedselzekerheid is met stip gestegen.

Op de Fruit Logistica in Berlijn was het live weerzien in de hallen van de beurs na twee jaar verbazingwekkend vertrouwd. Vooral op de drukke middelste dag, toen de beursbezoekers ouderwets rondkrioelden en de zitjes in de stands lekker vol zaten.

En waarover spraken zij? Over weinig tot niets anders dan twee jaar en twee maanden geleden. Misschien wel het best werd dat geïllustreerd in de beursstand van Bayer. De multinational in gewasbescherming en groentezaden belegde een persmeeting met in een van de hoofdrollen duurzaamheidsdirecteur Frank Terhorst.

In zijn inleiding sprak hij over het willen bieden van ‘oplossingen op maat’ aan telers op hun bedrijf, maar ook ‘voorbij hun bedrijf’, in keten en maatschappij. Want Bayer wil ook de verwachtingen van de consument inlossen en zijn vragen beantwoorden. Onder meer met een duurzaamheidsverslag.

Na twee jaar de vlaggen weer uit de mottenballen voor een ouderwetse beurs. - Foto: Ton van der Scheer

Na twee jaar de vlaggen weer uit de mottenballen voor een ouderwetse beurs. – Foto: Ton van der Scheer

Onverdachte wetenschap

Twee jaar geleden spraken we in dezelfde hal op dezelfde beurs in Berlijn de toenmalige duurzaamheidsmanager Klaus Kunz. Die kondigde toen aan dat een onafhankelijk consortium van universiteiten onder leiding van de Universiteit van Kopenhagen aan de gang mocht met álle data van Bayer. Zodat het volk van onverdachte wetenschappers zou kunnen horen hoe het staat met het toen pas net door Bayer geformuleerde doel om in 2030 de eigen footprint CO2-neutraal te hebben gemaakt en de telers die met Bayer-producten werken 30% minder impact op klimaat en milieu te laten maken.

Nog 8 jaar te gaan en ligt Bayer op schema? “We zijn well on track”, zegt Terhorst, die ondanks zijn Nederlandse achternaam geboren en getogen Duitser is, maar die jaren bij Bayer Nederland werkte en dus nog altijd vloeiend Nederlands spreekt – met hier en daar wat Engels managementjargon er tussendoor.

Kopenhagen en de andere universiteiten hebben in anderhalf jaar tijd de cijfers van Bayer peer reviewed in een matrix gezet, aldus Terhorst. “Over nog eens anderhalf jaar kunnen we het hebben over tussendoelen.”

Glyfosaat

Dat klinkt nog niet als iets waar de milieubeweging zwaar van onder de indruk zal zijn. Die willen het alleen maar hebben over – het woord was in de drie kwartier dat Terhorst en zijn collega directieleden Inci Dannenberg en Kamel Beliazi aan het woord waren niet gevallen – glyfosaat en meer in het bijzonder over Roundup, het middel op basis van die werkzame stof.

“Alle overheden hebben tot nu toe de status van Roundup bevestigd. Het is een belangrijk instrument voor de landbouw, ook in Europa, bijvoorbeeld in de duurzame no till-landbouw, het telen zonder ploegen. Wij staan achter dit product. De 4 lidstaten die naar de vernieuwing van de toelating van glyfosaat kijken (Frankrijk, Nederland, Hongarije en Zweden doen dat sinds 2019 toewerkend naar het verlopen van die toelating op 15 december 2022; red.), hebben de wetenschappelijke basis van de applicatie voor verlenging van de toelating in orde bevonden en doorgestuurd naar de Efsa. Dus wij blijven optimistisch dat Roundup ook na 2022 beschikbaar blijft. Dat is ook belangrijk voor de combinatie van voedselzekerheid en duurzaamheid, die door corona en door de oorlog in Oekraïne zo in de belangstelling is gekomen.”

Dat de perceptie van het belang en de effecten van glyfosaat en Roundup van veel mensen heel anders is? “Dat zien wij ook. Maar dat verandert niet de wetenschappelijke inzichten en het verandert ook niet onze verantwoordelijkheid om dit product voor de landbouw beschikbaar te houden.”

Lokale 'Luther'-tomaten uit Wittenberg. - Foto: Ton van der Scheer

Lokale ‘Luther’-tomaten uit Wittenberg. – Foto: Ton van der Scheer

Meer kosten meer marge

Duurzaam en efficiënt. Dat laatste is extra gewichtig nu elke extra gram meststof en elke snipper energie die de teler gebruikt voor nog weer hogere kosten zorgt. Op de beursvloer in Berlijn zoemt het laatste inflatiebericht van het Nederlandse CBS rond. Die is recordhoog, natuurlijk vooral vanwege dure energie. Maar ook voeding doet mee, met een plus van zo’n 6%. Daarbinnen is voor verse groente een plus van bijna 11% te noteren ten opzichte van de winkelprijzen van maart 2021. Voor vers fruit blijft de prijsstijging beperkt tot 4%.

Een hogere winkelprijs betekent nog niet altijd een hogere telersprijs. Het zijn zaken die op de beursvloer niet in detail over de tong gaan. Maar in het geruchtencircuit op de stands gaat wel de stap van Albert Heijn rond, die zijn telers officieel uitnodigde om wat extra in rekening te brengen voor de producten. Tegelijkertijd valt in diezelfde hallen op dat het aantal telers dat is afgereisd naar Berlijn, om zich tegen de stroom van de conjunctuur in te komen oriënteren op mooie investeringen en betere rendementen, dit jaar lelijk tegenvalt. Na de drukke middelste dag is het op de derde beursdag weer net zo rustig als op de openingsdag. De teller blijft uiteindelijk steken op 40.000 bezoekers, de helft van voor corona.

Angst voor corona

De hallen zijn nog wel allemaal vol, al staan de stands wel wat verder van elkaar. Een aantal grote handelspartijen als Greenyard en Total Produce, normaal goed voor enorme stands, zijn weggebleven. Ook uit angst, naar verluid, om te veel personeel na de beurs kwijt te zijn aan coronabesmettingen.

Ook lang niet alle zaadbedrijven zijn er. En de veredelaars die er wel weer zijn, hebben het ook allemaal over duurzaamheid, maar vooral proberen ze de telers te plezieren met de belofte van hogere marge met een superieur product. Syngenta bijvoorbeeld mocht een gooi doen naar de Fruit Logistica Innovation Award met de bloemkool op een steeltje. Niet meer zo’n grote gezinsbloemkool kopen en die dan thuis in stukjes moeten snijden. Dit ras groeit met de stelen en de roosjes los en open en in Engeland ligt dat al kleinverpakt en wel in de supermarkten. Vandaar ook de Engelse merknaam ‘Istem’ (stem betekent stengel en I, Engels voor ik, nou ja, dat doet het natuurlijk altijd leuk in een merknaam).

Ook al genomineerd was de oranje romanesco bloemkool van het Franse zaadhuis Clause. Merknaam Amoresco en de verzekering dat het ook in de pan de kleur houdt en niet zoals menig paars kooltje na koken alsnog verkleurt tot een soort groezelig groen.

De verzekering dat je als teler met zo’n merknaam ook echt een meerprijs uit de markt gaat halen is er dan weer niet. Ook smaaktomaat Amela, die wonderbaarlijk genoeg al in de vorige eeuw in Japan werd veredeld maar vanwege nu eindelijk de marktintroductie door de Spaanse telerscoöperatie La Palma als innovatie mocht gelden, de meeste stemmen verzamelde en met de Award ging strijken, is zeker geen gegarandeerd kassucces in de retail.

Door de kostenstijgingen zijn met name glastuinders sowieso wat voorzichtiger met investeren

Salesmanager Roger Vos van Genap

Echte innovatie

Dan had de inzending van waterbassinspecialist Genap eigenlijk veel meer recht van spreken. Het afdekken van een waterbassin met een zeil waarop flexibele zonnepanelen zijn bevestigd, dat past toch veel beter onder die noemer van duurzaam én efficiënt. De afdekking gaat algengroei in het water tegen en voorkomt verdamping van het kostbare water. En de door de zonnecellen opgewekte stroom is lokaal en dictatorvrij, dus groener dan groen.

Salesmanager Roger Vos van Genap is blij met de extra aandacht door de nominatie. Maar op al te veel directe handel als gevolg van de beursstand die ze als genomineerd bedrijf ook wel moesten komen bezetten, rekent hij nog niet. Daarvoor lopen er gewoonweg te weinig telers rond in Berlijn. Begin april is nu eenmaal een stuk minder gunstig als begin februari, de normale tijd voor een Fruit Logistica.

“Door de kostenstijgingen zijn met name glastuinders sowieso wat voorzichtiger met investeren. Folie werd in 2021 al 15% duurder en daar is in de eerste drie maanden van 2022 nóg eens 15% bovenop gekomen.” Wat niet wil zeggen dat men bij Genap nu stil zit. De klantenkring breidt zich aanmerkelijk uit in andere tuinbouwsectoren.

“We zijn aan de slag bij een aantal fruittelers in Zeeland. Die hebben te maken met verzilting en willen zoet water voor nachtvorstberegening en voor irrigatie met druppelslangen”, aldus Vos. Maar ook boomkwekers en akkerbouwers, in Nederland en over de grens. Tot en met een hopkwekerij in Zuid-Duitsland.

De Israëlische oogstdrone die met één en dezelfde zuignap  elk formaat appel en ander fruit  plukken kan. - Foto: Ralf Günther

De Israëlische oogstdrone die met één en dezelfde zuignap elk formaat appel en ander fruit plukken kan. – Foto: Ralf Günther

Dansende plukdrones

Maar de show werd in Berlijn absoluut gestolen door de appelplukkende drones van Tevel Aerobotics in Israël. Ook genomineerd voor die roemruchte Innovation Award en met een wat geliktere marketingaanpak in de hal waar de bezoekers mochten stemmen zouden ze geen zilver maar goud hebben gewonnen. Want wat het bedrijf op de eigen beursstand in de techniekhal kon laten zien was verbluffend.

Vooral de video’s van een oogstwagen met daaraan 3 drones, die middels een lange arm met aan het eind een zuignap appels plukken en meteen gesorteerd en wel in kistjes leggen, waren verbluffend. Die opnames konden afgelopen najaar worden gemaakt in Italië. Daar testte fruitteeltbedrijf Rovoira Group de drones. Nu al kunnen de aan de drones bevestigde camera’s 5 verschillende kleuringen onderscheiden. En het algoritme wordt nu getraind om hagelschade, zonnebrand en schurftplekken te herkennen, zodat er een kwaliteitssortering aan de bron kan plaatsvinden.

1 Drone, die 24 uur per dag ingezet kan worden, plukt nu al net zoveel per dag als 1 mens in de uren die een werkdag wettelijk telt. De resultaten zijn met name in de mur fruitière uitstekend. In gewassen met meer 3D is het nog wat lastiger, al werkt de arm met zuignap ook daar beter dan de eerder uitgeprobeerde grijpertjes.

Commerciële marktintroductie

Was 2021 nog een testjaar, dit jaar is de commerciële marktintroductie een feit. In Italië en in de Verenigde Staten is Tevel al met twee bedrijven in de weer om de volgende oogst operationeel te zijn. En dat legt nu nog geheel beslag op de beperkte capaciteit van deze start-up. Maar het principe van de oogstdrone met zuignap is geschikt voor elk fruit of elke vruchtgroente, aldus directeur Ittai Marom.

Nog even naar Rewe

Bijna net zo internationaal als op de beursvloer van de Fruit Logistica gaat het een kilometertje verderop toe op de agf-afdeling van een lokaal Rewe-City supermarktje. Eerste week april en Spanje doet het goed met ijsbergsla, Romana sla, komkommer, rode paprika, bio-tomaten, broccoli, koolrabi en groene asperge. Uit Nederland liggen er troscherrytomaten, paprikamix, prei, biopastinaken en aardbeien. Italië levert radijs, veldsla, rucola en venkel. Marokko neemt de courgettes, de blauwe bessen, de cherry-romatomaten en de rode pepers voor zijn rekening. Sugarsnaps komen uit Guatemala en sperziebonen uit Kenia. En Duitsland zelf is goed voor de peen, de witte asperges, de aubergines, de witlof en de cherrytrostomaat ‘Luther’ uit het Oost-Duitse stadje Wittenberg, waar ooit Maarten Luther de Reformatie in gang zette.

Share this

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin