De vergelijking met de Ehec-affaire uit 2011 gaat mank, en toch bekruipt me een déjà vu-gevoel bij het schandaal met paardenvlees.
In Groot-Brittannië wordt in diepvrieslasagne paardenvlees aangetroffen. Er is niks mis met dit vlees, maar het wordt verkocht als rundvlees. Nog los van de emoties, het mag niet. Vervolgens schieten de beschuldigingen over en weer. Een ware spaghetti-structuur in de vleesketen ontvouwt zich waarin malafide, maar óók gezaghebbende, nietsvermoedende partijen betrokken raken.
En daar komt het gevoel om de hoek dit al eens eerder te hebben meegemaakt. De tuinbouwsector werd in 2011 meegezogen in de Ehec-uitbraak in Duitsland. De bacterie kostte tientallen mensen het leven. De beschuldigende vinger wees aanvankelijk naar de Spaanse en Nederlandse komkommers.
Onterecht, maar voordat duidelijk was dat zaad voor kiemgroente uit Egypte de bron was, was het leed al geschied. De markt voor Nederlandse komkommers, paparika’s en tomaten stortte in. De sector beleefde een rampzalig jaar. Voor sommige bedrijven betekende het de nekslag.
Wat de beide affaires gemeen hebben, is dat zij het grote aantal schakels van producent tot consument aan het licht brengen. Iedereen moet eraan verdienen. De margediscussie tussen telersprijs en winkelprijs krijgt zo een andere dimensie. Ook het toezicht schiet te kort. De vraag is uberhaupt of je je tegen dergelijke zaken kunt wapenen.
Het déjà vu roept ook de vraag op of er iets is veranderd in de afwikkeling van dergelijke affaires? In het kielzog van het grove geweld rondom landbouwsubsidies klinkt een pleidooi uit het Europese Parlement om met GMO-gelden telers te kunnen beschermen. Zij zouden in crisissituaties eerder afspraken moeten kunnen maken over opkoop van producten. De Europese Commissie wees dit in 2011 nog stellig af, en staat nu ook niet te juichen. Net als staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken overigens. Een dergelijke afspraak om de prijs in de benen te houden, gaat volgens haar in tegen de vrije marktwerking. De praktijk dat onschuldige telers zwaar worden getroffen druist tegen een ander gevoel in. Wat weegt het zwaarst?
