Brabant ziet telers in tuinbouwdossier kans pakken

Veel zaken in het tuinbouwdossier van Brabant staan nu op slot door stikstof, maar achter dat stikstofgordijn heeft de provincie de afgelopen vier jaar wel aan zaken gewerkt. Voor een deel is die aandacht gericht op het verduurzamen van glasgebieden. Daarnaast moet een glas-voor-glasregeling solitaire bedrijven helpen, blijft de provincie uitgaan van een nieuw glasgebied in Deurne en bouwt het met Green TechPort Brabant aan nieuwe allianties voor innovatie in de teelt.

Warmtenetwerken voor en van telers

Om bij die gebiedsgerichte energietransitie te beginnen. In Brabant is een groot bestaand warmtenet, het Amernet, gevoed vanuit de Amercentrale. Het glastuinbouwgebied Plukmade is daaraan gekoppeld, net als enkele glasbedrijven nabij Dongen. “Onze inzet is erop gericht om in verband met de voorgenomen sluiting van de Amercentrale zorg te dragen voor instandhouding en verduurzaming van dit warmtenet. Daarbij zijn er wellicht mogelijkheden voor input van geothermie en restwarmte van andere industriële leveranciers”, stelt de woordvoerder van landbouwgedeputeerde Elies Lemkes-Straver.

Ook door inzet van telers ontstaan nieuwe kansen om netwerken te koppelen. Rond Steenbergen werken glastuinbouwondernemers van twee gebieden (Nieuw Prinsenland en Steenbergs Westland) aan het benutten van restwarmte en CO₂ van de afvalverbranding in Roosendaal. Het voor dit doel opgerichte warmtebedrijf West-Brabant heeft SDE-subsidie verkregen en zal de aanleg van de leidingen ter hand nemen. In Someren-Asten hebben glastuinders de energiecoöperatie Asten-Someren (Decas) opgericht en een warmteleiding aangelegd die op dit moment gevoed wordt vanuit een biomassacentrale.

Voldoende dynamiek telers

Dynamiek en ondernemerschap zijn dus ruim voldoende aanwezig in Brabant, stelt de provincie. “Voor de tuinbouwsector als geheel is de laatste jaren een aantal opgaven steeds duidelijker geworden, zoals energietransitie, waterbeschikbaarheid en klimaatbestendigheid, waterkwaliteit in relatie tot beperking emissies meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen en biodiversiteitsherstel. Tuinbouwondernemers zijn zich hier steeds beter van bewust en gaan zelf actief op zoek naar oplossingen.”

Brabantse bedrijven hadden behoefte aan samenwerking op het gebied van afzet en energie

De provincie Noord-Brabant heeft al geruime tijd geen specifiek (glas)tuinbouwbeleid meer. In 2022 is wel een Beleidskader Landbouw en Voedsel 2030 vastgesteld waarin de gewenste ontwikkelingsrichting voor tuinbouw is beschreven. Voor de korte termijn is dat gericht op verduurzamen en het versnellen van innovaties met bijvoorbeeld lichttoepassingen.

Samen met ZLTO kwam er de GreenTechPort Brabant, een platform van overheid, bedrijfsleven en wetenschap. Dat moet bijdragen aan een duurzame toekomstbestendige tuinbouw in Noord-Brabant. “Uit het onderzoek bleek dat bedrijven behoefte hadden aan samenwerking op het gebied van afzet en energie. Binnen de GreenTechPort hebben we daarom het geothermievraagstuk meteen op de agenda gezet”, laat de woordvoerder van Lemkes-Straver weten.

Optrekken met Limburg

Onder de vlag van GreenTechPort Brabant is samen met de provincie Limburg op verschillende manieren ingezet op het verkrijgen van beweging en duidelijkheid in het dossier geothermie voor zuidoost Nederland.

Beide provincies zetten eind 2020 ook het initiatief voor onderzoek naar de toekomst van de (glas)tuinbouw in Zuidoost-Nederland. Aanleiding voor deze verkenning was de vraag van ondernemers of de afzetstructuur in Zuidoost-Nederland nog toekomstbestendig was. Het rapport is voorjaar 2021 gepresenteerd. Urgentie met betrekking tot de afzetstructuur in Zuidoost-Nederland werd niet ervaren; wel worden samenwerkingskansen gezien. Ook op dit punt kwam initiatief van telers. Een aantal prominente tuinbouwondernemers startte het tuinbouwondernemersplatform Zuidoost-Nederland.