Braam en framboos kunnen fossielvrij onder glas

Ver komen met wko via zonthermie

Een fossielvrij HKF-bedrijf zou er dan volgens Janse als volgt uit kunnen zien: het bedrijf heeft diffuus glas, drie schermen, actieve ontvochtiging met terugwinning van warmte, groeilicht van leds met beperkte lichtintensiteit (maximaal 150 μmol/m2/s) bij een belichtingsduur van zo’n 14 uur, beperkt CO₂ doseren, hogedrukverneveling, in elk geval in de winter matige etmaaltemperaturen en een gewas met een beperkte bladhoeveelheid.

Met een klein beetje warmte uit een warmte-koudeopslag (wko) via zonthermie zou een kasteelt van braam of framboos ver kunnen komen. Als wko niet mogelijk is, dan is aansluiting op geothermie nog een optie. Als dit allemaal niet kan, dan zal een teler genoegen moeten nemen met lage temperaturen als het buiten erg koud is.

Braam blij met diffuus glas

Zowel bij framboos als braam wordt er momenteel rond de 30 hectare onder glas of in tunnels geteeld. Bij twee teelten per jaar worden er producties bij braam van 10 kilo per vierkante meter en bij framboos tussen 4 en 7 kilo per vierkante meter. Bij een toenemende hoeveelheid groeilicht tot 150 micromol per vierkante meter per seconde in een winterteelt, is de productie beter. Maar te hoge instralingsniveaus kunnen de vruchtkwaliteit benadelen. In tegenstelling tot bij framboos, verhoogt diffuus glas sterk de productie bij braam. De temperatuur heeft een duidelijke invloed op de ontwikkelingssnelheid, maar slechts weinig op de fotosynthesesnelheid.

Zuinig CO2 doseren

Uit metingen bleek de fotosynthese bij CO₂-concentraties boven de 500 ppm slechts weinig toe te nemen. Zeker bij beperkt licht lijkt een hoger CO₂-gehalte dan 800 ppm weinig zin te hebben. Bramen en frambozen vertonen in de middag veelal een daling in de fotosynthese: hiermee kan bij het doseren rekening gehouden worden als CO₂ bij fossielvrij telen slechts beperkt beschikbaar en duur is. Een hoge RV bevordert meestal de vruchtgrootte, maar kan negatief uitpakken voor de bestuiving en houdbaarheid. Het gebruik van hogedrukverneveling onder droge omstandigheden lijkt wel positief.

Lichtbenuttingsefficiëntie

Bij een toenemende plantbelasting, neemt de fotosynthese in het blad toe, dus de plant gaat dan efficiënter met het licht om. Bij braam en framboos gaat ongeveer 50% van de geproduceerde drogestof naar de vruchten. De lichtbenuttingsefficiëntie ligt bij braam en framboos respectievelijk rond de 2,9 en 1,7 gram vers vruchtgewicht per mol PAR-licht. Via de veredeling zou dit verder verbeterd kunnen en volgens Janse ook moeten worden.