Doorgaan naar artikel

Specialty-tomaten worden volwassen

Het aanbod van smaaktomaten met speciale kleuren, vormen en eigenschappen groeit nog steeds. Sommige specialty-segmenten zijn inmiddels zo groot dat ze al bijna gangbaar zijn.

In nauw contact met zaadfirma’s, telers en marktpartijen komen steeds meer nieuwe concepten tot stand, de een nog mooier verpakt dan de ander. Exclusiviteit is een voorwaarde om de extra inspanningen te benutten. Sommige zaadfirma’s hebben nauwelijks nog vrij verkrijgbare rassen. Bij Gautier Semences bijvoorbeeld wordt 90 procent van de rassen op contract verkocht in samenspraak met de afnemers.” Het ras Piccolo (Honingtomaat) is het paradepaardje waarmee Looye een nieuwe standaard neerzette.

Segment troscherry-tomaten groeit snel

Het segment troscherrytomaten heeft de laatste jaren sowieso een enorme vlucht genomen. Het areaal was dit jaar al gegroeid naar bijna 150 hectare. Ook komend jaar wordt weer een uitbreiding verwacht, met name in de belichte teelt.

Juanita (De Ruiter) is nog steeds het meest geteelde basisras. Naast de vertrouwde Competition heeft Nunhems in het fijne troscherry-segment nu ook Adorion met dieprode kleur, goede smaak en productie. De tomaatjes zijn sterk tegen scheuren en hebben een crispy bite. Axiany (Axia) wordt sinds dit jaar in Nederland en België exclusief verkocht. Met Twixia heeft de zaadfirma een goed smakende bruine troscherry, die op kleine schaal onder lampen staat. Hun Villax een zelfde type, alleen voor de losse oogst, komt ook in de onbelichte teelt te staan. De markt voor andere kleuren troscherry is klein.

Van de oranje-troscherrytomaat Royalstar (Sakata) komt ongeveer 1 hectare te staan in de belichte teelt. Hij is uniek van smaak en presentatie, zegt Pieter Vermeulen van Sakata. Wat kleurtjes losse cherrytomaten betreft heeft Hazera met Summersun (geel) het hoofdras.

  • Het aantal specialties in de tomatendemo's van de zaadbedrijven lijkt oneindig. Het tomatengenoom is een geweldige speeltuin voor veredelaars. - Foto's: Gerard Boonekamp

    Het aantal specialties in de tomatendemo’s van de zaadbedrijven lijkt oneindig. Het tomatengenoom is een geweldige speeltuin voor veredelaars. – Foto’s: Gerard Boonekamp

  • Het segment troscherry telt circa 150 hectare in Nederland. Het ras Juanita is nog steeds het meest geteelde basisras.

    Het segment troscherry telt circa 150 hectare in Nederland. Het ras Juanita is nog steeds het meest geteelde basisras.

  • Troscherry 72-006 (Rijk Zwaan) is een voorbeeld van wat hoger vruchtgewicht met behoud van de specifieke kwaliteiten van het segment. Vooral in het buitenland staan er grote proeven van.

    Troscherry 72-006 (Rijk Zwaan) is een voorbeeld van wat hoger vruchtgewicht met behoud van de specifieke kwaliteiten van het segment. Vooral in het buitenland staan er grote proeven van.

Grovere troscherry-tomaten

De belangstelling voor hoger productieve troscherry-rassen groeit. Dit zijn meest rassen met grotere vruchtjes (tot 20 gram). Zo staat DRC564 (De Ruiter) in de belangstelling. In de belichte teelt was de productie in het De Ruiter Experience Centre tot en met week 33 al 38 kilo per m2, tegen 27 kilo voor Juanita. In dit grovere segment vinden we ook al langer Tomagino (Enza), vooral ook vanwege de smaak. Rijk Zwaan ziet veel potentie in de meeldauwresistente 72-008RZ met dieprode kleur, veel smaak en knapperige bite. Het gewas is in het begin van de teelt gemakkelijk generatief te beheersen zodat de stengels niet hol of geel worden in het najaar.

Gezond snacken met snoeptomaat

De groei van het areaal snoep- of snacktomaat is zo mogelijk nog spectaculairder. Met een areaal van circa 160 hectare is de snacktomaat volwassen geworden. Ook komend seizoen groeit het weer. Het segment heeft door uitbreiding van het aantal gebruiksmomenten, verkooppunten en consumentengroepen ook een enorme boost gegeven aan de tomatenconsumptie als geheel. Syngenta is het grootst in deze kleine tomaatjes. Het ras Sweetelle is al jaren de absolute koploper, gevolgd door Angelle en Babeno. Met Bamano (oranje), Ivorino (geel) en KM5512 (bruin) zijn mooie kleurenmixen te maken. Voor in de mix van snacktomaatjes is ook de mini-kumato Chocostar (Sakata) te gebruiken. In totaal komt er zo’n 0,5 tot 1 hectare van te staan in proefvakken.

  • Sweetelle is al jaren koploper bij de snacktomaten. Het open gewas vraagt wel om strakke sturing.

    Sweetelle is al jaren koploper bij de snacktomaten. Het open gewas vraagt wel om strakke sturing.

  • Voor de gele tomaten heeft Syngenta de keuze uit Ivorino (foto) en Lemonade.

    Voor de gele tomaten heeft Syngenta de keuze uit Ivorino (foto) en Lemonade.

Op zoek naar hogere productie snacktomaat

Ook in het segment snacktomaat zoeken veel zaadfirma’s naar hogere producties, met behoud van de unieke kwaliteiten van snacktomaatjes: knapperig, smaakvol, sappig en goed houdbaar. Sakata heeft met Bellastar een aandeel van 4 hectare in de Benelux. Het ras heeft de zomerse hitte goed doorstaan, vertelt Vermeulen.

In 2019 worden 2 nieuwe rassen commercieel (TOM02459 en TOM02460), die in de praktijkproeven een hoge productie met een hoge brix bleken te combineren. Rijk Zwaan hoopt met het proefnummer 17N325 een topper te hebben. Het vormt meer blad en minder lange stengels. Door het hoge percentage splittrossen ligt de productie relatief hoog. Qua brix blijft het ras in de buurt van het standaardras.

‘Bulk’ voorblijven

Ook snacktomaatjes worden langzaamaan gangbaar. Daarom wordt gezocht naar specialties in dit segment. Met Delisher biedt De Ruiter een snoeptomaatje aan de tros aan, maar ze kunnen ook los geoogst worden. Het gemiddeld gewicht van de glanzende vruchtjes is 10 tot 12 gram. Red Star heeft de exclusiviteit met ‘Red Desire’. Het is de vraag of ze aan de tros nog snacktomaatjes mogen heten, of eerder onder het segment mini-pruim-tros vallen. Caldino (Rijk Zwaan) is ook zo’n mini-pruimtrostomaat met een wat lager vruchtgewicht (13 tot 16 g).

Met het ras Delisher heeft Red Star een nieuw, exclusief product weten te creëren: het snacktomaatje aan de tros heet Red desire.

Met het ras Delisher heeft Red Star een nieuw, exclusief product weten te creëren: het snacktomaatje aan de tros heet Red desire.

‘Blocky’ tomatentypes

Een ander specialty-segment dat volwassen is geworden is het Sunstream-segment of ‘blocky’-type-segment (gvg circa 20 g) genoemd. De naam zegt het al: deze specialty is groot geworden met het ras Sunstream onder de hoede van het label ‘Romantic’ van Red Star. Het segment telt inmiddels ruim 135 hectare.

De Ruiter heeft met Strabena ook een ras met dieprode kleur en goede opbrengst. De tomaatjes zitten goed vast aan de tros, waardoor ze goed te oogsten en te verpakken zijn. Het ras staat al bij telers van Veiling Hoogstraten onder de naam ‘Sweetest Queen’. Vacetto (Rijk Zwaan) is een wat fijner, mooi geribd tomaatje (15-20 g) met veel aroma en een sterk, generatief gewas. Onder de mini-san-marzano’s is het ras Dunne (Syngenta) nog altijd een vaste waarde.

  • Het ras Sunstream krijgt concurrentie. Strabena heeft eveneens dieprode vruchten, die bovendien vast aan de tros blijven tijdens oogsten en verpakken.

    Het ras Sunstream krijgt concurrentie. Strabena heeft eveneens dieprode vruchten, die bovendien vast aan de tros blijven tijdens oogsten en verpakken.

  • Bij de mini-san marzano is Dunne (Syngenta) al jaren een vaste waarde.

    Bij de mini-san marzano is Dunne (Syngenta) al jaren een vaste waarde.

Cocktailtomaat nog altijd groot

Cocktailtomaat is een van de oudste segmenten en de specialty-fase eigenlijk al voorbij. In Engeland zijn er al supermarkten die het segment in het schap vervangen door andere typen. Toch is cocktail qua areaal in Nederland (227 hectare, 2018) na tros grof nog steeds het grootste segment. Onder lampen groeit het areaal zelfs nog. Vrijwel alle rassen zijn exclusief. Brioso en Saluoso (Rijk Zwaan, bij Prominent) hebben een flink marktaandeel. Saluoso legt 2 tot 3 extra trossen aan met iets zwaardere vruchten zodat de meterproductie 1 tot 1,5 kilo hoger uitvalt. Het ras Imperoso van deze zaadfirma heeft juist wat fijnere vruchten (35 gram), maar komt toch aan een hoge productie en heeft een brix van 7.

Cocktailras Brioso, exclusief voor telersvereniging Prominent, heeft gezelschap gekregen van Saluoso, met een nog hogere meterproductie.

Cocktailras Brioso, exclusief voor telersvereniging Prominent, heeft gezelschap gekregen van Saluoso, met een nog hogere meterproductie.

Terug naar afgeschreven tomatenras

Doordat Harvest House vorig jaar koos voor een ander ras, verdween de exclusiviteit van Timotion (De Ruiter). Albert Heijn heeft nu dit ras als ‘standaard’ cocktailtomaat naast de ‘premium’ Tasty Tom (Campari).

In de belichte teelt komt Timotion weer terug bij Harvest House na een grootschalige overstap op Timeax. Tegen het eind van de teelt, in juni, waren er problemen met geelkragen op de vruchten van het nieuwe ras. Een deel van de tomaten voor het nieuwe seizoen was toen al gezaaid. Volgens Cees Kortekaas van Axia blijft er nog 30 hectare Timeax staan. “Het is een ras met uitstekende smaak en hoge productie, ook vroeg. De problemen met geelkragen zijn goed te ondervangen door het kasdek eerder te krijten of de teelt wat eerder te beëindigen.”

Standvastige keuze

Bij de andere grote leverancier van cocktailtomaten staat de rassenkeuze juist als een huis. Campari (Enza) is verreweg het oudste nog gebruikte ras. Nog altijd is de smaakbeleving de doorslaggevende factor bij de rassenkeuze voor het merk Tasty Tom. Het areaal stabiliseert rond 60 hectare, in combinatie met het ras Annaisa (ook Enza). Het ‘premium’-merk krijgt zoals gezegd bij Albert Heijn wel meer concurrentie van standaard-cocktailtomaten.

  • Bij de grote pruimtomaten is Romanella weggelegd voor de Red Egg van The Greenery.

    Bij de grote pruimtomaten is Romanella weggelegd voor de Red Egg van The Greenery.

  • Het ras Rominda heeft deze hete zomer zijn sterkte tegen neusrot bewezen.

    Het ras Rominda heeft deze hete zomer zijn sterkte tegen neusrot bewezen.

  • Ongeveer evengroot als pruimtomaten met een hart-vorm: nummer 72-011 van Rijk Zwaan. Hopelijk niet alleen voor Valentijnsdag.

    Ongeveer evengroot als pruimtomaten met een hart-vorm: nummer 72-011 van Rijk Zwaan. Hopelijk niet alleen voor Valentijnsdag.

  • Het losse tomatensegment is gekrompen naar nog geen 30% van het Nederlandse areaal. Vleestomaat is eigenlijk een specialty geworden. In Nederland is Altadena (foto) het hoofdras, in België is dat Rebelski.

    Het losse tomatensegment is gekrompen naar nog geen 30% van het Nederlandse areaal. Vleestomaat is eigenlijk een specialty geworden. In Nederland is Altadena (foto) het hoofdras, in België is dat Rebelski.

  • Ook speciaal zijn de Intense-tomaten van Nunhems (BASF). Doordat ze lekvrij zijn ideaal voor snijderijen.

    Ook speciaal zijn de Intense-tomaten van Nunhems (BASF). Doordat ze lekvrij zijn ideaal voor snijderijen.

  • In de proeven staat nu ook een Intense-vleestomaat. Kan zo of in een 'jasje' op de barbecue.

    In de proeven staat nu ook een Intense-vleestomaat. Kan zo of in een ‘jasje’ op de barbecue.

  • En met de speciaal door Roel de Bakker en Verstegen ontwikkelde kruidenmix is de vegetarische hamburger een feit.

    En met de speciaal door Roel de Bakker en Verstegen ontwikkelde kruidenmix is de vegetarische hamburger een feit.

Lees meer artikelen over tomatenrassen in Groenten & Fruit, editie 20.

Share this

Afbeelding
Gerard Boonekamp

oud-redacteur

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin