Spuiten nabij Natura 2000-gebied bedreigd

Voor gebruik van bestrijdingsmiddelen nabij Natura 2000-gebieden dreigt een onderzoeksplicht.

Door onderzoek zou dan aangetoond moeten worden dat dit geen enkel significant effect heeft op het Natura 2000-gebied. Dit kan de consequentie zijn van een uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland over lelieteelt in het Drentse Westerveld.

LTO: nieuwe juridische fuik

LTO Nederland vreest zelfs nog veel grotere impact. Als de rechterlijke redenering wordt gevolgd, dan vereist praktisch elke economische handeling een stapel rapporten en een vergunning, aldus LTO. De belangenbehartiger waarschuwt voor een nieuwe juridische fuik na de stikstofcrisis.

Effect van lelieteelt

Aanleiding is een uitspraak die de rechtbank Noord-Nederland vorige week vrijdag deed, in een zaak tussen de provincie Drenthe en de Westerveldse afdeling van Milieudefensie over het effect van lelieteelt. Drenthe moet van de rechter opnieuw laten onderzoeken of het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt in het gebied een significant effect zou kunnen hebben op Natura 2000-gebied het Holtingerveld. Hetzelfde geldt voor het aanleggen van drainage op landbouwpercelen in de buurt.

De rechter oordeelt dat de lelieteelt onder de noemer ‘project’ valt, zoals gedefinieerd in de Wet natuurbescherming. Dit omdat het een ‘fysieke ingreep in het natuurlijk milieu’ is. Volgens de natuurbeschermingswet is een vergunning nodig voor een project dat op zichzelf, of in combinatie met andere projecten, significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied. Alleen als vooraf kan worden uitgesloten dat er geen enkel significant effect is, is een vergunning niet nodig.

Van een bestaande situatie die uitgezonderd zou zijn van de onderzoeks- of vergunningsplicht is in dit specifieke geval geen sprake; zo oordeelde de bestuursrechter. Dit omdat het bedrijf zijn lelie-areaal in de laatste 30 jaar uitbreidde van 1 hectare in 1990, tot 100 hectare nu.

Toelating Ctgb niet voldoende

De rechtbank vindt een toelating van het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) niet voldoende. De provincie Drenthe moet specifieke gegevens verzamelen over het bestrijdingsmiddelengebruik, die aantonen dat significant effect op het natuurgebied uitgesloten is.

Daarnaast moet de provincie in de specifieke situatie ook opnieuw onderzoek (laten) doen naar de aanleg van drainage. Eerder onderzoek dat aantoonde dat het effect van die drainage-aanleg minimaal zal zijn, is niet genoeg. Dit omdat ook een klein effect significant kan zijn in een overbelaste situatie.

Spuiten en aanleggen drainage

Milieudefensie trekt uit de gerechtelijke uitspraak de conclusie dat spuiten en aanleggen van drainage nabij Natura 2000-gebieden voortaan vergunningplichtig is. Een persrechter van de rechtbank Noord-Nederland acht dit voorbarig en zegt dat de provincie in eerste instantie wordt teruggestuurd naar de tekentafel. De persrechter wijst er bovendien op dat het gaat om een uitspraak in een specifiek gebied, waar onderzoek is gedaan naar een specifieke situatie. Vraag is in hoeverre dit opgaat voor andere situaties.

Milieudefensie ziet in de uitspraak echter kansen voor andere natuurorganisaties. Elk van hen kan de overheid nu dwingen om handhavend op te treden tegen telers die zonder vergunning bestrijdingsmiddelen gebruiken of verdroging veroorzaken bij beschermde natuurgebieden, aldus de milieuclub.

LTO vreest vergaande gevolgen

LTO vreest potentieel vergaande gevolgen voor de hele economie. “Het gaat om de vraag of de dagelijkse praktijk, die vaak al decennia op een bepaalde plek plaatsvindt maar natuurlijk ook aan verandering onderhevig is, bij het minste of geringste vergunningplichtig is en vergaande onderzoeken en rapportage vereist,” aldus de belangenbehartiger. “Dat raakt niet alleen telers, maar alle bedrijvigheid in Nederland.”

De provincie Drenthe laat weten de uitspraak nog te bestuderen. Zij kunnen in beroep bij de Raad van State. LTO laat weten in overleg te willen met het Ctgb, LNV en de provincie Drenthe. Ook onderzoekt LTO de mogelijkheden, wenselijkheid en noodzaak van juridische betrokkenheid bij een eventueel hoger beroep.