Markt: witlofprijs houdt zich aan gesloten grenzen

De cijfers werden afgelopen vrijdag door de belangrijkste witlof producerende landen in Europa getoond op de tweejaarlijkse Witlofbiënnale. Zwitserland – met een relatief kleine witlofproductie op een afgeschermde markt – was deze keer afwezig. Het symposium werd gehouden in Etten-Leur.

Versnipperde markt

Verkoopprijzen geven inzicht in wat het product in het betreffende land waard is, maar het roept ook vaak vragen op. De markt in Nederland is erg versnipperd, dat maakt het vaststellen van middenprijzen ronduit lastig. In veilingland België is dat gemakkelijker, maar bestaat er verscheidenheid in water- of grondcultuur, en is het assortiment sterk gedifferentieerd. Denk bijvoorbeeld aan fijner witlof, en aan miniwitlof (chiconnettes).

Vragen over samenstelling prijs

Verder is de vraag hoe een prijs is samengesteld. De voor Nederland genoemde prijzen zijn kaal, aldus Dirk Spruit. Hij deed de economische rapportage namens Nederland. Voor Frankrijk zijn de genoemde prijzen waarschijnlijk ook kaal, maar gezien de hoogte van de prijzen (€ 1,18 en € 1,16) bestaat het vermoeden dat het prijzen betreft voor het productiedeel voor binnenlandse consumptie. Frans lof waarvoor in eigen land geen afzet is, wordt vaak tegen dumpprijzen geëxporteerd. De Duitse prijzen zijn eveneens kaal, met de kanttekening dat de Duitse witlofproducenten hogere kosten hebben omdat de wortels geïmporteerd moeten worden.

Meer marktaandacht moet

Het verhult niet dat de prijsvorming in Nederland matig is. Dat is ook nog het geval als de genoemde prijs voor flowpack wordt verhoogd met de verpakkingskosten à 35 cent per kilo. Het was reden voor Jan de Vries (witlofkwekerij LOF in Espel) om zich af te vragen hoe de prijzen zo kunnen verschillen.

Zou de sector net zo veel aandacht hebben voor de markt, dan zou ze daar veel meer uit kunnen halen

Hij deed dat in de richting van een discussiepanel dat bestond uit vertegenwoordigers van de deelnemende landen, waaronder directeur Philippe Appeltans van veiling BelOrta. Appeltans: “De sector deelt onderling heel veel kennis over (teelt)technische zaken en investeert waar mogelijk in technische ontwikkelingen. Dat is terecht, maar zou de sector net zo veel aandacht hebben voor de markt, dan zou ze daar veel meer uit kunnen halen.”

Witlofimago blijft kwakkelen

Appeltans’ conclusie lag in het verlengde van marktbevindingen van marktonderzoeker Wilco van den Berg van Het is GroentenFruit Huis. De titel van zijn verhaal ‘Witlof is bij de telers top of mind, maar is dat ook het geval bij de consument?’ verraadde al veel van de conclusie.

Volgens Van den Berg is consumentengedrag aan het veranderen: er wordt steeds meer ‘biologisch’ gegeten, men eet vaker buiten de deur, op meer momenten gedurende de dag, en steeds meer groenten & fruit worden online gekocht.

Positie van witlof

De positie van witlof in de voorkeurslijst voor groenten en fruit verschilt per land. In Nederland staat witlof op de 8^e plaats (na onder andere tomaat, ui, peen, komkommer en bloemkool) met een jaarconsumptie per huishouden van 3,2 kg (vergelijk tomaat: 7,9 kilo). In België neemt witlof de 4^e plaats in, in Frankrijk de 3^e plaats. Duitsland blijft daarbij ver achter, witlof staat hier in de rangorde van meest gegeten groenten op de 30^e plek.

Inzoomend op de situatie in Nederland: 62% van de huishoudens koopt weleens witlof, dat percentage is al jaren achtereen vrij stabiel. Minder gunstig is dat het type huishoudens dat witlof koopt, amper verandert. 65-plussers voeren de koperslijst aan (46% van deze groep koopt weleens witlof), de hekkensluiters zijn alleenstaanden (9%) en jongeren (3%). Van de huishoudens met kinderen koopt 26% weleens witlof, dat is eveneens een mager aandeel.

Aanhaken moet

Deze consumentverdeling is niet nieuw, de vraag is dan hoe deze voorkeursverdeling te veranderen? Van den Berg wijst op de groeiende rol van de horeca en catering in de verwerking van groenten en fruit, in vergelijking met 2016 is die bij groenten met 10% gegroeid. “Slamixen en tomaat zijn voor de horeca belangrijke producten, voor witlof liggen er ook kansen: ga daarover in gesprek.” Online producten aankopen wordt steeds gangbaarder. Dat geldt ook voor de online aankoop van agf. “Een instapmoment voor gezinnen is als er een kind bijkomt. Het probleem is dat dit ook de consumentengroep is waarvoor witlof minder populair is. Daar valt ook nog werk te verrichten.”

Witlof is veelzijdig te gebruiken, dat vraagt meer aandacht

Een trend is dat op steeds meer momenten gedurende de dag wordt gegeten. “Clockless eating”, aldus Van den Berg. De vraag is of dat ook geldt voor witlof. In Duitsland (met een marginale witlofconsumptie) komt witlof behalve tijdens het avondeten, ook regelmatig tijdens de lunch als salade op tafel. In Nederland hoort witlof alleen bij het avondeten, geen witlof tussen de middag dus. België zit tussen het Duitse en Nederlandse eetpatroon in. “Witlof is veelzijdig te gebruiken, dat vraagt meer aandacht.”

Forza Italia

Een opsteker is de ‘ontdekking’ van witlof in Italië, en het ruime aandeel Nederlands witlof in de export naar Italië. Van 2007 tot 2016 steeg de consumptie (inclusief radicchio) met 71%. De import van witlof nam toe tot ruim 10.000 ton, voor meer dan de helft met Nederlands witlof. Vorig jaar liep dat verder op naar 12.000 ton. “Die consumptiestijging gaat nog wel even door”, verwacht Van den Berg.

Laagste winkelprijs

De gemiddelde consumentenprijs voor witlof ligt dit jaar in Nederland op € 1,81. Dat is relatief weinig in vergelijking met de winkelprijs in de overige landen: Duitsland € 2,35, Frankrijk € 2,17 en België € 2,32. Momenteel vraagt AH € 1,39 voor 4 kroppen. Bij Plus is witlof in de actie, voor € 1,50 per kilo. In flowpack komt de prijs op € 2,28 per kilo.