Lage prijs spruiten veroorzaakt onrust bij telers

Johan Doff uit Uithuizen (Gr.) meldt dat de eerste seizoenshelft goed was. Vooral na de herfstvakantie werd het stroef. Omdat in het voorjaar plantingen zijn uitgesteld en de groeiomstandigheden niet optimaal waren, startte de oogst van vroege spruiten in diverse regio’s een tot twee weken later en waren de spruiten aan de fijne kant. Op de vrije markt brachten B-spruiten toen 80 à 85 cent per kilo op, de A’s 70 tot 80 cent.

Na september zakten de prijzen met gemiddeld 5 cent per week. Half oktober waren de vrijemarktprijzen met 40 à 45 cent voor de A’s en 44 tot 48 cent voor de B’s dusdanig dat die de kosten niet meer dekten. Dat was onverwacht, omdat de producties niet zo groot waren dat de markt die niet zou aankunnen. De oorzaak van het lage prijspeil in oktober lijkt vooral gekoppeld aan de toen ook matige prijzen voor andere groenten.

Onbalans

In november houdt de prijs enige tijd stand bij 40 tot 45 cent per kilo, daarna zakt het naar 36 tot 40 cent. Vorig jaar was dat 45 tot 50 cent, ook al geen vetpot. Volgens Doff heeft dat te maken met nieuwe spruitentelers, hij spreekt van ‘bureauboeren’ of ‘GMO-boeren’. Zij bieden de spruiten overal aan en halen zo een goede prijsstelling onderuit. In de afgelopen paar jaar was de prijsvorming van spruiten beter en ving de markt areaaluitbreiding wel op, maar de grens is bereikt. Doff: “Het areaal moet weer terug naar het niveau van 2-3 jaar geleden.”

Een andere reden is dat de kwaliteit en de producties over het algemeen goed zijn. Doff heeft één advies: “Blijf bij je klanten”. Zelf oogst hij maar twee in plaats van zes dagen per week. “Dan vang ik nog een redelijke prijs en de rest kopen ze goedkoop bij.” Hij raakt dan wel uit schema en hoopt weer volop te oogsten als er meer vraag is, of hij oogst een deel niet.

Frederique Sonneveld van Van Oers United verkoopt spruiten van eigen teelt en vaste gasttelers. Ook zij spreekt van onbalans. “Er is net even te veel aanbod, maar met grote gevolgen. De industrie is dit jaar niet vragend en dat helpt dan ook niet mee.”

Wisselende vraag supermarkt

André Noordhoek in Bleiswijk (Z.H.) ziet dat supermarkten in binnen- en buitenland minder grote bestellingen doen. Een reden hiervoor kan zijn dat er voldoende andere groenten zijn. “Bij zacht weer groeit alles gewoon door. Spruiten zitten dan altijd in het verdomhoekje.” Bij Van Oers zijn de bestellingen niet over de hele linie minder, reageert Sonneveld, het is meer dat het nogal fluctueert. Bovendien gaat de vergelijking met vorig jaar niet op. “Toen speelde corona en aten mensen zeven dagen in de week thuis.” Positief is volgens haar dat de vraag in de tweede helft van november herstellende is. Dat past in de strategie van telers. Ook Noordhoek oogst nu rustig aan en hoopt dat ‘winterweer’ het seizoen nog een beetje goedmaakt.

_{Tekst gaat door onder de foto}

André Noordhoek: “De aanvoer stijgt en de vraag blijft momenteel achter, dan weet je wat er met de prijzen gebeurt.” – Foto: Fred Libochant

Onbegrip

In Mijnsheerenland (Z.H.) merkt ook Kasper Kleijwegt dat er meer areaal is en concurrentie van andere gewassen, maar hij windt zich meer op over wat hij ‘onderbetaling’ noemt. Kleijwegt: “Er wordt niets weggegooid, het ligt dus niet aan de vraag of de consumptie. In het handelskanaal verdienen ze fors aan ons product. Met een actieprijs van 99 cent per 500 gram in de winkel is dat nog steeds 160 cent marge.”

Hij gelooft niet dat consumenten zozeer op de prijs letten dat ze niet wat meer willen betalen. Evenmin begrijpt hij waarom er niet over een eerlijke beloning te praten valt, gezien de stijgende kosten van arbeid, energie, kunstmest en meer. “15 cent per kilo meer, waar hebben we het dan over?”

Zijn grootste vrees is dat als de handel te lang met deze prijzen kan blijven werken, het een norm gaat worden. “Vorig jaar zagen we ook dat de prijs bleef hangen, al kregen we toen nog 10 cent meer per kilo. Daarvóór zijn er jaren geweest dat de prijs rond sinterklaas of tegen kerst omhoog schoot. Dat hebben we nu ook nodig.”

Stoppen

Akkerbouwer Jan Sonneveld in Oud-Beijerland teelt nu ook onder de kostprijs. Volgens hem gaat het over € 11.000 tot 12.000 euro per ha, afhankelijk van bedrijfstype en beschikbare grond, bij producties variërend van 23 tot 35 ton per ha (seizoens- en grondsoortafhankelijk). Zelf scoort hij dit jaar naar eigen zeggen goed met gemiddelde producties van 25 tot 30 ton. Hoewel hij meent dat de verkoop niet slecht gaat, vindt ook hij het lage prijsniveau verontrustend. “We zitten er 10 tot 15 cent per kilo onder. Het lukt niet om ze voor meer kwijt te raken. Er is gewoon te veel aanbod.” Als het ’s nacht gaat vriezen, komt hem dat goed uit. “De vraag neemt dan toe en we oogsten gewoon door. We zijn toch ingesteld op halve dagen oogsten.”