Doorgaan naar artikel

10% minder peen uit de kist

Muizenvraat, ringrot, vertakkingen, groeischeuren. De problemen in bewaarpeen zijn groot dit jaar. Het is spannend wat de markt gaat doen na de af-landperiode.

Vertakte peen is een van de problemen die dit seizoen veelvuldig voorkomen in de wortelteelt- en bewaring. Naast vertakkingen komt ringrot door phytophthora regelmatig voor.

Het is het gevolg van een extreem groeiseizoen en dat toont zich in de bewaring. Het was droog en heet, wat leidt tot stress bij planten. Beregenen was nodig, maar is onnatuurlijk en daarmee heftig voor de gewassen. Dus ook daar kan een deel van de oorzaak liggen.

Peen: de stand van zaken

Veel kwaliteitsproblemen in wortelen
Markt gangbare peen is stabiel rustig
‘Ga spoelen, zodat je de kwaliteit kent’

Muizenvraat was extreem

Muizenvraat kost een deel van de peenproductie. De muizenpopulaties lijken zich richting een piek te begeven. De beestjes sprongen voor de rooier uit weg van het perceel, zo erg was het op sommige plekken.

“Al deze problemen leiden nu gemiddeld tot zo’n 10% opbrengstderving”, ziet commissionair en akkerbouwer André Louwerse na de eerste proefspoelingen. “We zitten nog in de periode van proefspoelen, dus het is nog wat vroeg voor een totaalplaatje. Kwaliteitsproblemen zijn er, dat staat vast. Dat is geen Nederlands probleem, want het stopt niet bij de grens. Het wordt een moeilijk seizoen. Wij kunnen peen goed met kleurbehoud bewaren, dat is onze troef.”

Lees verder onder de foto.

  • "Dit zijn mooie wortels", zegt Den Engelsen over de peen van Gert Jan van Tilburg. "De grond plakt mooi aan het product. Daardoor ziet de peen eruit alsof die net uit de grond is gekomen." - Foto's: Ruud Ploeg

    “Dit zijn mooie wortels”, zegt Den Engelsen over de peen van Gert Jan van Tilburg. “De grond plakt mooi aan het product. Daardoor ziet de peen eruit alsof die net uit de grond is gekomen.” – Foto’s: Ruud Ploeg

  • Paul den Engelsen bekijkt de wortelen van Gert Jan van Tilburg. Linksboven hangt de luchtkoeler. "Dit indirecte koelsysteem zorgt voor minimale ontvochtiging. Zo voorkom je dat ze rimpelig worden."

    Paul den Engelsen bekijkt de wortelen van Gert Jan van Tilburg. Linksboven hangt de luchtkoeler. “Dit indirecte koelsysteem zorgt voor minimale ontvochtiging. Zo voorkom je dat ze rimpelig worden.”

Recordareaal peen in 2019

In Nederland werd in 2019 een recordareaal van 6.879 hectare peen geteeld, in elk geval sinds het jaar 2000. Opbrengstcijfers over vorig jaar zijn nog niet bekend bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Plakkende grond

Paul den Engelsen, bewaarspecialist bij Tolsma-Grisnich, bekijkt de peenkoeling van akkerbouwer Gert Jan van Tilburg (zie kader hieronder). “Dit zijn mooie wortels”, ziet hij. “De grond plakt mooi aan het product. Daardoor ziet de peen eruit alsof die net uit de grond is gekomen.”

Lees verder onder de foto.

Den Engelsen kan op de bewaarcomputer de toestand van de peen precies aflezen. De wortelen kwamen op 20 november binnen met zo'n 5 graden. Binnen 2 weken zat de partij op de gewenste 0,5 graden.

Den Engelsen kan op de bewaarcomputer de toestand van de peen precies aflezen. De wortelen kwamen op 20 november binnen met zo’n 5 graden. Binnen 2 weken zat de partij op de gewenste 0,5 graden.

Het is een halve graad in de cel. Den Engelsen kan de toestand van de partij precies aflezen op de bewaarcomputer. De wortelen kwamen op 20 november binnen met een producttemperatuur van zo’n 5 graden en zaten met twee weken op de gewenste bewaartemperatuur van 0,5 graden. “Peen is heel actief als het binnenkomt. De lucht wordt tijdens het inkoelen ververst om het CO2-gehalte laag te houden. Dit indirecte koelsysteem zorgt voor minimale ontvochtiging. Zo voorkom je dat ze rimpelig worden.”

Stabiel klimaat

Aan de ene kant hangt een luchtkoeler die zorgt voor koeling, aan de andere kant hangen twee ventilatoren die zorgen voor ‘luchtworpverlenging’; oftewel verplaatsing van de koele lucht. De lucht wordt helemaal beneden afgezogen. Hoe stabieler het klimaat is, hoe beter.

Want de peen zal nog even moeten blijven zitten. Het bewaarpeenseizoen moet nog op gang komen. Eerst wordt het verse product verhandeld, zoals de peen die onder stro wordt bewaard in het Zuidoosten. “De peenkwaliteit is over het algemeen matig dit jaar, maar op de lichtere gronden spelen vochtproblemen een minder grote rol”, zegt Bas Heineke van Bejo. “Het is eigenlijk meer een tuinbouwgebied, waar telers zijn ingesteld op beregenen. Daardoor lijken de opbrengsten in het Zuidoosten redelijk normaal.” Dit is echter een klein deel van de Nederlandse productie, vergeleken met wat er in Flevoland wordt geproduceerd.

Markt voor gangbare peen flauw, biopeen in de lift

De markt voor gangbare peen is flauw, maar die van biologische peen lijkt in januari in de lift te zitten. Dat zegt Piet Keur, biospecialist bij handelsbedrijf Agro-Impex in Nagele. “Ik had het eigenlijk nu niet verwacht, maar de prijzen voor biologische peen trekken aan. We doen vooral vrachten naar Duitsland, dagelijks een paar. Dat zien we graag meer worden.”

In het biologisch segment zijn slechte partijen vroegtijdig weggewerkt, weet Keur. Kwaliteitsverbetering kan een reden zijn voor de stijgende prijzen. “Voor biopeen zijn prijzen als 25 cent per kilo te maken, daar gaan telers wel voor in beweging.”

Dat geldt niet zo voor de gangbare prijzen, die de 10 cent niet eens bereiken. Door kwaliteitsproblemen was het aanbod B-peen groot. Aan zo’n prijsniveau verdient een ‘bewaarteler’ dus niks, aangezien het koelen alleen al 7 cent per kilo kost. Met teeltkosten erbij, moet je zeker 15 cent ontvangen voor een respectabel saldo.

Uit de bewaring worden al probleempartijen aangeboden die weg moeten

Keurs collega Mees de Lorm, verantwoordelijk voor het gangbare segment van Agro-Impex, ziet dat het rustig is in de peenhandel. “We zijn nog vers aan het rooien. Dan zijn die prijzen beter dan uit de koeling. Uit de bewaring worden al probleempartijen aangeboden die weg moeten. Verder zal de handel moeten ontwikkelen.”

‘Ga spoelen’

De wisselende omstandigheden in het groeiseizoen hebben in alle gewassen tot diverse problemen geleid, vat hij samen. “We zien gezonde partijen peen, maar ook mindere met minimaal 10% verlies. Ons advies is: ga spoelen, zodat je een beeld krijgt van wat je in de koeling hebt liggen. Als je weet dat je een goede peen hebt zitten, kun je wachten. Maar een koeling is geen ziekenhuis.”

Over de marktverwachtingen doet De Lorm geen uitspraken. “Geen idee hoe het zich ontwikkelt. Eigenlijk moet het gewoon heel koud worden in heel Europa. En de vraag moet gaan aantrekken. Wie weet wat dan de prijs gaat doen, het kan alle kanten op.”

Lees verder onder de foto.

Gert Jan van Tilburg (42) in Bant (Fl.) heeft in samenwerking met Peter Roose 122 hectare akkerbouw op kleigrond (20 tot 25% afslibbaar).

Gert Jan van Tilburg (42) in Bant (Fl.) heeft in samenwerking met Peter Roose 122 hectare akkerbouw op kleigrond (20 tot 25% afslibbaar).

‘Flinke vorstperiode zou welkom zijn’

In de peenbewaring van Gert Jan van Tilburg liggen mooie wortelen. Het wachten is op het einde van de af-landperiode. Daarna wordt de handel in bewaarpeen weer interessant.

Van Tilburg teelde in samenwerking met Peter Roose 13 hectare peen in 2019. Normaal is het peenareaal 8 hectare, maar vanwege een nieuwe kavel en het omzetten van het bouwplan was het afgelopen teeltseizoen meer. “De keuze viel op peen, omdat het bouwplan- en saldotechnisch een zeer interessant gewas is”, legt Van Tilburg uit.
De opbrengst was met 85 tot 90 ton per hectare ‘prima’. “Zeker gezien de weersextremen van afgelopen teeltseizoen. We hebben het gewas steeds vochtig gehouden met de haspel. Ik weet niet meer hoe vaak we uiteindelijk hebben beregend; gewoon als het nodig was.”

Opvallende schuur
In de opvallende schuur van Van Tilburg staan 914 kisten peen, ras Nerac, in de koeling. De schuur is opvallend vanwege de puntige vorm en de houten gevelbekleding. Zijn vrouw Jessica is landschapsarchitect en had een zware stem in het uiterlijk van de stijlvolle bewaarplaats, gebouwd in 2016. Naast de zonnepanelen op het dak staat staat achter de schuur een windmolen, waarmee genoeg stroom voor het bedrijf wordt geproduceerd.
De kisten staan zes hoog gestapeld en de bovenste laag is dusdanig gevuld dat het een zee van peen lijkt op 7,5 meter hoogte. Waar hij normaal 650 kilo uit een kist kan spoelen, is dat nu zo’n 600 kilo. “Plekken die aangevreten waren, hebben we achtergelaten op het land. Tja, mooi is anders, maar wat moet je dan? Rot zien we gelukkig niet.”

Matige prijsvorming
De markt is in januari, zoals gebruikelijk, stabiel rustig. De prijsvorming is voor telers niet om over naar huis te schrijven. “Peen, vaak ook slechte partijen, wordt nog af land geleverd voor de versmarkt”, weet Van Tilburg. “Daardoor is er veel aanbod. Een flinke vorstperiode zou daarom goed uitkomen, dan is de af-landperiode snel achter de rug. Daarna is de bewaarpeen aan de beurt. Dat is een spannend moment. Bewaarpeen is nu nog te duur om voor deze prijzen te verhandelen.”
Van Tilburg spreidt het risico met verschillende afzetmomenten. Af land kreeg hij 9 en 10 cent per kilo (twee partijen), hij heeft een contract op maart voor 16 cent en met de rest wacht hij tot er meer leven in de markt komt.

Bedrijfsgegevens Van Tilburg:
122 hectare akkerbouw
13 hectare peen
85 tot 90 ton per hectare opbrengst

Lees verder onder de foto.

Akkerbouwer Gert Jan van Tilburg zet kisten peen terug in de koeling. Hij heeft een monster laten spoelen. Waar hij normaal 650 kilo uit een kist zou spoelen, is dat nu zo'n 600 kilo. "Plekken die aangevreten waren, hebben we achtergelaten op het land. Tja, mooi is anders, maar wat moet je dan?"

Akkerbouwer Gert Jan van Tilburg zet kisten peen terug in de koeling. Hij heeft een monster laten spoelen. Waar hij normaal 650 kilo uit een kist zou spoelen, is dat nu zo’n 600 kilo. “Plekken die aangevreten waren, hebben we achtergelaten op het land. Tja, mooi is anders, maar wat moet je dan?”

Het peenareaal is sterk gegroeid in 2019. Het CBS publiceert de data vanaf 2000 en zo groot als vorig jaar was het niet eerder. Nederland is gatenvuller in de peenhandel. Hoe groter de productie, hoe meer gaten er dus moeten/mogen worden gevuld.

Bekijk meer

Share this

Petra Vos
Petra Vos

redacteur vollegrondsgroenten

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin