Doorgaan naar artikel

Mechanische onkruidbestrijding: er is veel mogelijk

Mechanische onkruidbestrijding wint terrein. Technisch gezien is er veel mogelijk, veel meer dan de standaard eg en schoffel. Boerderij geeft inzicht.

“Mechanisch onkruid bestrijden begint al vóór opkomst”, zo stelt Leonard Mol van schoffelspecialist Steketee in Stad aan ’t Haringvliet (Z.-H.). Een vals zaaibed maken, al vroeg beginnen met schoffelen en wiedeggen is in de akkerbouw de basis. Maar er is altijd onkruid dat de dans ontspringt. Wortelonkruiden als distels, hoefblad of ridderzuring zijn wel heel hardnekkig. Als volveldse bewerking niet mogelijk is, zijn die mechanisch bijna onmogelijk effectief aan te pakken. Wel kun je ze het leven moeilijk maken. Voorkomen dat ze zaad verspreiden is ook al een behoorlijke winst. Ook daar zijn machines voor in de markt.

Verspreiding van zaad voorkomen

De uit Zweden afkomstige CombCut – te koop bij importeur MCV – is zo’n machine die erop is gericht om vooral verspreiding van zaad te voorkomen, en het onkruid een draai om de oren te geven waardoor de groei wordt getemperd.


Lees verder onder de foto.

Voorkomen dat onkruidzaad (van bijvoorbeeld zuring of distels) zich verspreidt, is de belangrijkste verdienste van de uit Zweden afkomstige CombCut. Werkt minder rigoureus dan een maaibalk. Stevig blad en zaadstengels worden min of meer afgestroopt, en het slappere cultuurgewas blijft redelijk intact. In Nederland lopen zo’n 20 machines. Standaard uitgevoerd 6,24 meter werkbreedte, € 21.500 exclusief btw. - Foto: CombiCut

Voorkomen dat onkruidzaad (van bijvoorbeeld zuring of distels) zich verspreidt, is de belangrijkste verdienste van de uit Zweden afkomstige CombCut. Werkt minder rigoureus dan een maaibalk. Stevig blad en zaadstengels worden min of meer afgestroopt, en het slappere cultuurgewas blijft redelijk intact. In Nederland lopen zo’n 20 machines. Standaard uitgevoerd 6,24 meter werkbreedte, € 21.500 exclusief btw. – Foto: CombiCut

Ondiepe bewerking

De uit Noord-Amerika afkomstige Rod weeder is een werktuig dat is bedoeld om met een ondiepe bewerking onkruid volvelds goed los te trekken. De techniek stamt al uit 1929 en wordt sinds die tijd in het westen van Amerika op grote schaal door graantelers toegepast. Hoge capaciteit, weinig kosten en geschikt voor harde, droge grond.


Lees verder onder de foto.

Wortelonkruid laat zich mechanisch goed bestrijden, mits het goed wordt los getrokken. Vaak, zoals bij kweek, zijn meerdere herhalingen nodig om de wortels goed uit te putten. De rodweeder kan helpen om onkruid los te trekken. Deze bestaat uit een al dan niet aangedreven staaf die door de grond draait, vergelijkbaar met de rooistaaf van een uienrooier. Flevotech in Swifterbant is de leverancier. - Foto: Studio Kastermans

Wortelonkruid laat zich mechanisch goed bestrijden, mits het goed wordt los getrokken. Vaak, zoals bij kweek, zijn meerdere herhalingen nodig om de wortels goed uit te putten. De rodweeder kan helpen om onkruid los te trekken. Deze bestaat uit een al dan niet aangedreven staaf die door de grond draait, vergelijkbaar met de rooistaaf van een uienrooier. Flevotech in Swifterbant is de leverancier. – Foto: Studio Kastermans

Onkruideg

Een vorm van een vals zaaibed maken die Engelse graantelers al een aantal jaren met succes toepassen, geschiedt met op een onkruideg gebaseerde werktuigen. Die harken de graanstoppel rigoureus, en drukken de boel daarna weer aan om duist te laten kiemen. Deze behandeling bevordert de kieming aanzienlijk, en in kale stoppels laat jonge duist zich goed bestrijden. Het best door te spuiten, maar ook mechanisch is pas gekiemde duist goed te bestrijden. En mogelijk, in de toekomst, ook door het veld elektrisch ‘af te branden’. Dat zou dan kunnen door het onkruid te elektrocuteren. De techniek bestaat, maar is nog erg duur.


Lees verder onder de foto.

Onkruideggen maken gebruik van het gegeven dat het gewas steviger in de grond staat dan het onkruid. Je moet er dus op tijd bij zijn, en de juiste afstelling kiezen in combinatie met het juiste werktuig. Dikte van tanden, druk op de tanden, aantal tanden maken het verschil. Gebaseerd op het principe van een onkruideg, maar bedoeld om kaf en stro te spreiden en daardoor zaad van duist na de oogst beter te laten kiemen, is onder de Rake’n roll van het Engelse Tilso. Tot 12 meter werkbreedte met een capaciteit tot meer dan 100 hectare per dag. - Foto: Tilso

Onkruideggen maken gebruik van het gegeven dat het gewas steviger in de grond staat dan het onkruid. Je moet er dus op tijd bij zijn, en de juiste afstelling kiezen in combinatie met het juiste werktuig. Dikte van tanden, druk op de tanden, aantal tanden maken het verschil. Gebaseerd op het principe van een onkruideg, maar bedoeld om kaf en stro te spreiden en daardoor zaad van duist na de oogst beter te laten kiemen, is onder de Rake’n roll van het Engelse Tilso. Tot 12 meter werkbreedte met een capaciteit tot meer dan 100 hectare per dag. – Foto: Tilso

Hitech vervangt ‘zien, denken, doen’

Schoffelen, eggen, aanaarden; zolang volledige stroken te bewerken zijn, is er heel wat mogelijk om onkruid mechanisch te bestrijden. Daar is nog steeds ontwikkeling in, maar dat gaat nu vooral nog om kleine verbeteringen, zoals makkelijker afstellen.

Selectief bestrijden – in de rij of in een volveldsgewas gericht onkruid aanpakken – is heel andere koek. Daar kom je al gauw uit op technieken die moeten vervangen wat tot nu toe alleen een mens kan. Zien, nadenken en dan gericht handelen. Cameratechniek en beeldbewerking worden steeds beter, en zijn een oplossing waar voor de toekomst veel van wordt verwacht. Veel bedrijven en onderzoeksinstellingen werken er hard aan. Software is steeds beter in staat om niet alleen een gewasrij, maar ook individuele planten te herkennen. Kun je de plant herkennen, dan kun je daar ook gericht omheen schoffelen. Of juist die bewuste plant individueel wegschoffelen.

Dino-robot

Omdat die techniek tot nog toe erg prijzig is, wordt het nog steeds maar op beperkte schaal toegepast in hoog salderende gewassen. Kropsla is wat dat betreft toch een teelt waar andere bedragen in omgaan dan in suikerbieten of cichorei. Cameragestuurd de rij volgen is praktijk, en kan de capaciteit vergroten. Tussen planten schoffelen of individueel planten wegschoffelen past niet bij een hoge rijsnelheid, maar daar kan het autonome voertuig de toekomst worden. Carré kondigt voor 2020 zo’n schoffelrobot aan en de Dino-robot is een ander voorbeeld waar al praktijkervaring mee is.


Lees verder onder de foto.

Meerdere leveranciers bieden schoffels aan die cameragestuurd in de rij wieden. De rijsnelheid is dan per definitie laag en nodigt uit tot autonome navigatie. Hier de Dino; reken op ruim € 100.000. - Foto: Koos Groenewold

Meerdere leveranciers bieden schoffels aan die cameragestuurd in de rij wieden. De rijsnelheid is dan per definitie laag en nodigt uit tot autonome navigatie. Hier de Dino; reken op ruim € 100.000. – Foto: Koos Groenewold

Robot nog geen alleskunner

De robot maakt als schoffelmachine al een voorzichtige entree in de landbouw. Vooral in de onkruidbestrijding, waar het veel handwerk kan vervangen. Voor gerichte gewasbescherming zou dezelfde technologie bruikbaar kunnen zijn. Maar ook al worden flinke vorderingen gemaakt, de robot is nog lang geen universele alleskunner. Inmiddels leveren meerder leveranciers schoffels die ook cameragestuurd in de rij wieden. Omdat de rijsnelheid dan per definitie laag is, nodigt dat uit tot autonome navigatie; zoals bij de Dino-robot die Abemec importeert, en daar het afgelopen jaar ook mee demonstreerde. Reken voor een complete unit op € 100.000 tot € 110.000. Door de prijs, en omdat de robots nog steeds geen universele plantenherkenners zijn, is de inzetbaarheid beperkt tot de toepassing waar ze echt voor zijn geprogrammeerd. Bieten schoffelen kunnen ze als de beste, maar voorlopig ligt de toepassing meer in de hoog salderende gewassen of in gewassen die heel makkelijk herkenbaar zijn, zoals in de boomteelt.
Nog geen praktijk
Inmiddels 10 jaar geleden experimenteerde Wageningen Universiteit met ‘Robot Ruud’. Die kon met cameratechniek ridderzuring in een weiland herkennen en de plant dan individueel uitfrezen. “Heeft nog niet geleid tot iets dat werkt in de praktijk”, stelt Frits van Evert, senior onderzoeker precisielandbouw bij de WUR. Het principe werkte goed, maar de machine was niet robuust genoeg. Het was een leerzaam project en heeft geleid tot deep-learningtechniek om onkruid beter te herkennen. Vervolg was het Dockweeder-project, waar onder andere is geprobeerd met heet water planten individueel te doden. Volgend jaar start een nieuw praktijkgericht project om cameratechniek te koppelen aan het kortwieken van ridderzuring met lasers, en het ook elektrisch te doden met de techniek van het Engelse Rootwave. Die levert dat voor onkruiddoding in het openbaar groen.

Robot Ruud kon 10 jaar terug al ridderzuring in een weiland herkennen met cameratechniek, en de plant dan individueel uitfrezen. Het heeft nog niet geleid tot iets dat werkt in de praktijk. - Foto: Matthijs Verhagen

Robot Ruud kon 10 jaar terug al ridderzuring in een weiland herkennen met cameratechniek, en de plant dan individueel uitfrezen. Het heeft nog niet geleid tot iets dat werkt in de praktijk. – Foto: Matthijs Verhagen

Elektrisch onkruid doden

Wortelonkruiden en bijvoorbeeld aardappelopslag zijn in de akkerbouw moeilijk mechanisch te bestrijden. In theorie kan dat door te schoffelen, maar dat moet dan wel steeds worden herhaald omdat steeds hergroei optreedt. Zonder chemische middelen wortelonkruid bestrijden, kan ook elektrisch. New Holland werkt samen met het Braziliaanse Zasso aan die techniek, en het Engelse Rootwave levert inmiddels ook handgedragen elektrische onkruiddoders voor het openbaar groen.


Lees verder onder de foto.

De X-power. - Foto: Martin Smits

De X-power. – Foto: Martin Smits

Doden met stroom

New Holland deed afgelopen jaar in het Ag-Extend-programma veel ervaring op met het elektrisch doden van planten. Een Braziliaans bedrijf blies de oude techniek nieuw leven in en New Holland haakte aan. Momenteel zijn acht X-powers operationeel. Er is onder andere getest met aardappelloof doden. Dat werkte goed en lijkt de knollen niet te deren, al moet langdurige bewaring dat nog bevestigen.
New Holland ziet onkruidbestrijding op bestrating als belangrijkste toepassing. Het werkt aan meerdere toepassingen, zoals strokentechniek, en verwacht dat op termijn de prijsstelling wat vriendelijker kan zijn. Nu kost een 3-metermachine € 190.000. Die vraagt, afhankelijk van de hoeveelheid te doden planten, tot 50 pk per meter werkbreedte. De rijsnelheid varieert (ook afhankelijk van het gewas) van 1 tot 4 kilometer per uur.

Concurreren met spuitmachine

Echter, voor mechanische onkruidbestrijding geldt (net als bij alternatieve energiebronnen) dat er best wel wat mogelijk is, en er ook nog veel te ontwikkelen is, maar dat het er niet goedkoper van wordt. Prijstechnisch concurreren tegen een 45 meter brede spuitmachine valt nog niet mee, en helaas laten saldi van veel gewassen geen substantiële meerkosten voor onkruidbestrijding toe.

Mechanisch bestrijden van doorschietend onkruid in erwten. Het onkruid krijgt ervan langs, maar belangrijkste is dat zaadvorming wordt voorkomen. - Foto: Martin Smits

Mechanisch bestrijden van doorschietend onkruid in erwten. Het onkruid krijgt ervan langs, maar belangrijkste is dat zaadvorming wordt voorkomen. – Foto: Martin Smits

Share this

Afbeelding
Martin Smits

freelance redacteur

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin