Markt: Prijs asperge gesmoord in overmatig aanbod

Het is afhankelijk van wie je het vraagt, maar algemeen wordt aangegeven dat de productie van een kilo asperges – met alles erop en eraan – € 2,50 tot € 2,75 kost. Zet dat af tegen de middenprijs die dit jaar is gemaakt – er wordt gesproken over zo’n € 2 – dan is makkelijk te berekenen hoeveel geld erbij moet.

Het is aannemelijk dat huisverkoop een deel van de schade heeft opgevangen, maar het beeld is duidelijk: asperges zijn niet meer vanzelfsprekend lucratief. Die constatering is niet helemaal nieuw, want de laatste 3 jaar leverden asperges al wat van hun glans in, met name het niet-vervroegde aandeel van de productie.

Met huisverkoop konden aspergetelers de slechte prijzen nog een beetje goedmaken. – Foto: ANP

Duitsland probeert asperges in Nederland te slijten

Het areaal asperges is de laatste jaren flink gegroeid, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS. In 2017 kwam het (geschatte) areaal uit op 3.800 hectare, goed voor 21.000 ton asperges.

Het CBS besteedde vorig voorjaar ook een analyse aan asperges, waarin het opmerkt: van de 17,1 miljoen kilo asperges die Nederland in 2015 produceerde, was een 5e deel bestemd voor de export. Van de geëxporteerde Nederlandse asperges gaat ongeveer de helft naar Duitsland, een 5e naar Frankrijk en een 10e naar België.

3 jaar later is van die exportverdeling weinig meer over. De Duitse productie was dit voorjaar dusdanig dat Duitse handelaren probeerden hun waar (ook) in Nederland te slijten.

Pieken na vorst en daarna warmte

De Nederlandse productie is dit jaar zeker niet hoger geweest dan in 2017. Wat wel anders was, is dat die productie na een aarzelende seizoenstart in een korte tijd de grond uit knalde. Daardoor moest de kwaliteit een veer laten.

Dit werd behalve door de warmte in mei en in juni ook nog in de hand gewerkt door de vorst in februari en maart. Dit bevorderde de omzetting van koolhydraten in suikers, die vormen de ideale brandstof voor een snel oplopende, piekende productie.

De piek in de productie speelde niet alleen in Nederland, maar ook elders in Europa. Naast de wegvallende export naar Duitsland, ging ook de export naar landen als Frankrijk, Spanje en Zwitserland onderuit. Deze laatste 2 landen nemen andere jaren Nederlandse AAA-asperges af voor conserven, maar vonden een goedkoper inkoopalternatief in zuid-Duitsland.

Oogst 2 weken vroeger gestopt

Voor wat de Duitse productie betreft, komt daar nog bij dat de teelt aldaar de afgelopen jaren ook is verschoven. Vanwege matige prijzen in het vollegrondseizoen vervroegen telers de teelt, gestimuleerd door de relatief goede prijzen die daarmee nog mogelijk leken.

De gevolgen van de achterblijvende prijsvorming bleven dit voorjaar niet uit: her en der werd een tot 2 weken vroeger gestopt met oogsten dan gepland. De hoge hectareproducties resulteerden hierdoor uiteindelijk in lagere veilingaanvoer in vergelijking met 2017.

Vroeg stoppen met oogsten resulteerde in een lagere veilingaanvoer in vergelijking met vorig jaar. – Foto: Bert Jansen

Incident of nieuwe trend

De vraag is of 2018 een incident is, of het eerste jaar waarin duidelijk geworden is dat aspergetelers (in binnen- en buitenland) hun hand overspeeld hebben door meer te produceren dan de markt aankan. Mogelijk is het weersverloop dit voorjaar incidenteel extreem verlopen.

Alle supermarkten hebben tegenwoordig asperges in hun groentenschappen liggen, weliswaar niet altijd in een kwaliteit waarvan je heel enthousiast wordt, maar wel voor prijzen waarmee je bij de huisverkopende teler niet erg ver komt.

Het verwijt richting supermarkten is vaak dat ze de markt bepalen en met hun inkoopmanieren de telersprijs naar de knoppen helpen. Maar draai het eens om: wat als asperges alleen verkrijgbaar zouden zijn ‘bij de boer’ en bij de gespecialiseerde groenteboer?

Altijd alles leveren?

Wellicht is het te overwegen om als sector wat kritischer te zijn met afleveren. Geen enkele teler is verplicht om elke asperge die gestoken wordt, ook in de markt te zetten in een poging er een eindbestemming voor te vinden. Anders gezegd: wat is het nut om op piekmomenten ook klasse II in de markt te zetten, en daarmee de afzetmogelijkheden van klasse-asperges te bemoeilijken?

Het is te overwegen om als sector wat kritischer te zijn met afleveren van asperges. – Foto: ANP

Wellicht is op sommige momenten bijvoorbeeld de 1e en 2e productiegolf te oogsten en dan over te schakelen naar een volgend perceel dat in een goede productiefase verkeert. Telers zien dat logischerwijs in eerste instantie niet zitten, want niets is zo tegennatuurlijk dan het laten schieten van een deel van de oogst. Dat geldt al helemaal voor aspergetelers die, in tegenstelling tot veel collega’s met andere groenten, nog nooit eerder met dit bijltje hebben hoeven hakken. Zo’n teler zou kunnen zeggen: “Dan heb je dus alle kosten gemaakt, en laat je die asperges zitten?”

Maar waar gaat het in 2e instantie om? Tellen de kilo’s of telt de omzetwaarde voor een handelsproduct dat het bij uitstek moet hebben van het spel van vraag en aanbod? 2018 heeft het antwoord gegeven.