Satelliet ziet elke teelt in Nederland

Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is definitief de ruimte in gegaan. Satellietbeelden van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA (European Space Agency) worden vanaf deze week officieel gebruikt om controles uit te voeren en gegevens te verzamelen.

Nederland is 1 van de 6 landen waar onder leiding van de de Katholieke Universiteit van Leuven wordt gekeken hoe satellietgegevens van de Europese Sentinel-satellieten kunnen worden gebruikt voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Andere landen waar het proefproject wordt uitgevoerd zijn Tsjechië, Italië, Litouwen, Roemenië en Spanje. Die landen werken samen in het zogenoemde Sen4CAP-consortium.

Satelliet Sentinel 5p bij de vestiging van Airbus tijdens de mediapresentatie van de Europese (ESA) met in het hart het Nederlandse ruimte-instrument Tropomi. – Foto: ANP

De ESA publiceerde deze week een zeer gedetailleerde kaart van Nederland, waarop met behulp van satellietgegevens de teelten op het Nederlandse cultuurgrond zijn ingekleurd. Het gaat om de teeltgegevens van 2017.

Verschillende landbouwgebieden

Het levert een borduurwerk op, dat op afstand een globaal beeld geeft van de verschillende landbouwgebieden in Nederland. Wie inzoomt, ziet – afhankelijk van de regio – overheersend groene, gele en paarse vlakken. Het veenkoloniaal gebied in Noordoost-Drenthe en Oost-Groningen tekent zich duidelijk af met overheersende aardappel- en suikerbietenteelt. Een groot deel van Nederland kleurt lichtgroen (gras), maar in Gelderland, Noord-Brabant en Limburg is de prominente aanwezigheid van mais (oranje) tussen de weilanden zichtbaar.

De Zuiderzeepolder, de Wieringermeer en de Zeeuwse eilanden tekenen zich duidelijk af als akkerbouwgebieden, waar kleurrijke lelie (roze) en tulp (geel) het palet verrijken. De kaart is zover te vergroten dat tot op het perceelsniveau te zien is wat de teelten zijn. Het levert – met name in de polders – soms een Mondriaan-achtig beeld op. Bebouwing (steden en dorpen), wegen, rivieren, meren en natuurgebieden blijven wit op de kaart.

Minder controles op bedrijf

Het beeld dat door ESA is gepubliceerd is een bewerking van de gegevens die op verschillende manier zijn verzameld en waaraan is gewerkt door verschillende Europese en nationale instituten.

Doel van de inzet van satellieten is onder andere om de controle en de gegevensverzameling te vergemakkelijken, zodat er minder controles op het bedrijf hoeven te worden uitgevoerd om na te gaan of iemand terecht een Europese subsidie krijgt.

Sinds vorige week is het gebruik van satellietdata wettelijk geregeld. Europees landbouwcommissaris Phil Hogan verwacht dat boeren hierdoor minder last zullen hebben van inspecties en controles ter plaatse. En de kosten van controles zullen ook lager worden: “Het is dus een win-win-situatie voor boeren en voor de uitvoerders van het beleid.”

Verschillende doeleinden

Benjamin Koetz van de ESA zegt dat het inzetten van de nieuwe Sentinel-satelliet een doorbraak is in het systematisch volgen van gewassen vanuit de ruimte. De satellietbeelden kunnen niet alleen worden gebruik om kaarten te maken met de verschillende teelten. De beelden leveren ook informatie op over stand van het gewas in de loop van het seizoen en het tijdstip waarop het gewas wordt geoogst. Veranderingen in landgebruik worden snel waargenomen en de satellietgegevens kunnen ook informatie opleveren over ziekten en plagen. De informatie is zo gedetailleerd, mede doordat de satellieten om de 2 dagen het Europese landschap in zich op nemen.

Satellietbeeld nauwkeurig tot 10 meter

Satellietbeelden spelen al jaren een rol in de meteorologie om het weer op korte en langere termijn te voorspellen. De technologische ontwikkelingen maken het mogelijk om tot op hoog detailniveau gegevens te verzamelen over het aardoppervlak. De Sentinel-2 satelliet levert beelden met een resolutie (gedetailleerdheid) tot 10 meter. De satelliet levert gegevens over vegetatie, bodem, water, binnenwateren en kustgebieden. De eerste Sentinel-2 satelliet werd gelanceerd op 23 juni 2015.