Forum voor Democratie grote winnaar verkiezingen

De verkiezingen voor Provinciale Staten hebben een grote verschuiving tot gevolg in de Eerste Kamer. Landbouwminister Carola Schouten zal steun moeten zoeken buiten de coalitie, om in de Eerste Kamer een meerderheid te krijgen voor de wetten die ze heeft ingediend.

Van de 4 regeringspartijen heeft alleen de ChristenUnie, de partij van Schouten, winst geboekt. Volgens de voorlopige uitslagen verliest de VVD nipt, maar blijft op 12 zetels. CDA en D66 kregen hardere klappen, zij gaan respectievelijk van 12 naar 9 en van 10 naar 6 zetels. ChristenUnie blijft op 3 zetels.

Opvallend is dat de partijen die tegenovergestelde standpunten innemen op het gebied van het klimaatbeleid (Forum voor Democratie en GroenLinks), beide winst boeken ten opzichte van 4 jaar geleden.

Forum voor Democratie sterk in tuinbouw

Forum voor Democratie is de grote winnaar van de verkiezingen met een sprong van 0 naar 12 zetels in de Eerste Kamer. Opvallend daarbij zijn de hoge scores in tuinbouwgebieden. In de grootste tuinbouwgemeente Westland wist FvD 24,3% van de stemmen te halen. VVD en CDA volgen op ruime achterstand met respectievelijk 20,7 en 16,1%. Vier jaar geleden waren ze nog 1 en 2 met iets meer en iets minder dan een kwart van de stemmen. De PVV keldert van 16,2 naar 7,2% van de stemmen.

In die andere Westlandse gemeente Midden-Delfland haalt de partij van Thierry Baudet 16,4%, tegenover VVD 21,3 en CDA 17,4%. In Lansingerland (B-Driehoek) bleef VVD ook de grootste met 21,3% tegen 18,2% voor FvD.

In Noord-Holland pakte Forum voor Democratie uit als grootste in de West-Friese tuinbouwgemeente Medemblik met 19,3% voor VVD 17,2% en CDA 14,1%. Gemeente Hollands Kroon – met veel vollegrondsgroente en de kassen van Agriport A7 – is nog altijd aan het tellen.

Forum aan kop in de Betuwe

Fruitteeltgemeente Buren ziet ook FvD aan kop met 20,3% voor VVD met 18,0%. Hetzelfde in Westbetuwe: 19,3% voor FvD en 14,6% voor VVD. In de gemeente West Maas en Waal blijft VVD nét vooraan met 19,0% tegen 18,7% voor Forum en 14,3% voor CDA.

Neder-Betuwe blijft trouw aan de SGP als grootste (van 40,7 naar 37,7%), maar ziet Forum wel als tweede nieuw binnenkomen met 13,1%. En in het zuiden komt ook in Horst aan de Maas Forum voor Democratie iets minder stormachtig binnen met 13,1%. Het CDA blijft er ruim de grootste met 30,5%.

_{Lees verder onder de foto}

Eerder dit jaar waren Thierry Baudet en Theo Hiddema op werkbezoek in de fruitteelt bij NFO-voorzitter Gerard van den Anker. – Foto: NFO

Betrokken bij collegevorming

De partij van Thierry Baudet profileert zich sinds begin dit jaar in de landbouw. Forum voor Democratie zal zeker in een aantal provincies betrokken worden bij de collegevorming, al is de zittende orde in Gelderland en Noord-Brabant nog huiverig. Landbouwgedeputeerde in Brabant Annemarie Spierings (D66) en Gelderse VVD‘er Jan Markink sluiten samenwerking met Forum voor Democratie niet uit, maar zeggen eerst kennis te willen maken met de mensen en de provinciale programma’s van de nieuwe partij.

De huidige coalitie heeft volgens de eerste prognoses in de Eerste Kamer nog 31 van de 75 zetels. Dat betekent dat minister Schouten 7 extra Eerste-Kamerleden moet vinden om wetsvoorstellen door de Senaat te krijgen. Forum voor Democratie kan de coalitie aan een meerderheid helpen. Meer voor de hand ligt dat de meerderheid wordt gezocht bij PvdA of GroenLinks. Met alleen PvdA komt de coalitie nipt aan een meerderheid, met GroenLinks ruim.

Gevolgen voor klimaatbeleid

De uitslag van de verkiezingen zal vooral bij de uitwerking van het klimaatbeleid effect hebben voor de landbouw. Jesse Klaver van GroenLinks gaf vorige week al aan graag gedoogpartner te worden voor het klimaatdossier. Maar daar wil Klaver wel wisselgeld voor. GroenLinks zal het klimaatbeleid willen aanscherpen, waarbij niet alleen de invoering van de CO₂-heffing op het wensenlijstje staat.

Verkiezingsuitslag geen gevolgen voor kringlooplandbouw

Voor de uitwerking van de toekomstvisie voor de landbouw – naar kringlooplandbouw – zal de nieuwe politieke situatie weinig gevolgen hebben. Voor de plannen van Schouten is brede steun in Den Haag, ook van oppositiepartijen. Het is niet te verwachten dat de minderheid in de Eerste Kamer hier belemmerend zal werken.

Landbouwminister Schouten staat voor de taak om de wetsvoorstellen Plantgezondheid en de Aanvullingswet natuur Omgevingswet door beide Kamers te loodsen. Beide wetten zijn vooral technisch van aard en lijken zonder politieke kleerscheuren de eindstreep te kunnen halen.

Met @THiddema was ik te gast bij de tuinbouw sector in de Betuwe. Fantastische bedrijven die heel veel last krijgen van de absurde #klimaatwet en het idiote #gasverbod. Veel steun ook hier voor #FVD en een nieuwe politiek die eindelijk opkomt voor de belangen van de Nederlanders! pic.twitter.com/IE2So7WBjl

— Thierry Baudet (@thierrybaudet) 2 februari 2019

Veel provinciale coalities verliezen

Op grond van de voorlopige uitslagen kan worden geconcludeerd dat de bestaande colleges in veel provincies hun meerderheid verliezen. Dat geldt voor de provincies Noord-Brabant en Zuid-Holland, waar de coalitie van VVD, SP, D66 en PvdA de meerderheid verloor.

Opvallend is dat de VVD de koppositie is kwijtgeraakt in 5 provincies. De liberalen hebben in 2 provincies (Gelderland en Noord-Brabant) nog het voortouw bij de college-onderhandelingen. CDA blijft de grootste in 4 provincies: Friesland, Overijssel, Limburg en Zeeland. PvdA is de grootste in Groningen en Drenthe, GroenLinks in Noord-Holland en Utrecht en Forum voor Democratie in Flevoland en Zuid-Holland. De grootste partijen hebben traditioneel het initiatief bij de collegebesprekingen.

De Provinciale Staten kiezen op 27 mei de nieuwe Eerste Kamer.

Rutte: land blijft goed bestuurbaar bij deze uitslag

Premier Mark Rutte zegt niet verrast te zijn dat de coalitie de meerderheid verliest in de Eerste Kamer. Maar hij benadrukt dat het land hiermee niet onbestuurbaar is geworden. “Het wordt nog meer koffiedrinken en bellen”, zegt hij, verwijzend naar het onderhandelen met oppositiepartijen om meerderheden te smeden.

Medeauteurs: Jan Braakman en Ton van der Scheer