‘Meer agf? Overheid wil niet of kan niet’

“Waarom belasten we groente en fruit? Waarom zijn er geen restricties aan reclame-uitingen voor de top-10 meest ziekmakende producten? Waarom is er geen suikertaks, zeker als we weten uit landen als Groot-Brittannië dat dit werkt? Waarom is er niet veel meer onderwijs en uitleg over voeding, vulling en de desastreuze werking van suiker?”

Leefstijl interventies of illusies?

Verzuchtingen van ‘leefstijl-huisarts’ Melanie Meijer. Zij blogt over de werking van zogeheten Leefstijl Gerelateerde Interventies oftewel GLI’s. Dat zijn door het RIVM erkende en vanuit de basis-ziektekostenverzekering vergoede programma’s voor mensen met overgewicht. Die gaan twee jaar lang aan de slag met coaches om gezonder te eten en meer te bewegen. Met gemiddeld, zo berekende het RIVM alvorens het goedkeuringsstempel uit te delen, 3 tot 5 kilo gewichtsverlies.

Gezond eten is niet iets waar de overheid de laatste stem in heeft. – Foto: ANP

Preventieakkoord en BTW

Staatssecretaris Blokhuis voerde die GLI’s in zijn zogeheten Preventieakkoord op als een van de maatregelen om Nederland gezonder te krijgen. Huisarts Meijer vindt dat nogal magertjes. En dat is het ook. In het genoemde Preventieakkoord was duidelijk meer aandacht voor roken en drinken.

Maar de nog steeds regelmatig opduikende oproepen om de btw op groente en fruit alsnog helemaal af te schaffen, lijken na vorige week zinlozer dan ooit. De Belastingdienst becijferde dat dat de schatkist € 500 miljoen zou kosten. En vroeg zich meteen nog maar eens af of ‘de ondernemers’ het voordeeltje niet gewoon in eigen zak zouden steken. Het zou bovendien niet zijn toegestaan vanwege EU-regels, zoals eerder het kabinet al had gesteld in kamerdebatten.

Waar verdwijnt de winst naartoen?

Dat laatste lijkt niet helemaal te kloppen. Spanje, Ierland én het Verenigd Koninkrijk (toen dat nog gewoon bij de EU hoorde) hebben namelijk wel degelijk zo’n 0% tarief voor groente en fruit met de zegen vanuit Brussel. Dus waarom Nederland niet?

Opmerkelijk genoeg is Engeland gidsland: 0% btw op verse groente en fruit én een suikertaks. – Foto: Justin Tallis/AFP/ANP

Overheid heeft geen vertrouwen in eigen beleidsvoornemens

De vraag of een btw-verlaging wel ten goede zou komen aan de consumenten, is echter misschien nog wel meer veelbetekenend. Het lijkt aan te geven dat de overheid geen vertrouwen heeft in de eigen beleidsvoornemens om de kostenveredeling in de keten eerlijker te laten verlopen óf om een goed functionerende mededinging in de retail te bewerkstelligen.

Bij elkaar levert het een nogal ontnuchterend beeld op, waar het de macht van de overheid betreft. Sturing geven aan ketens en aan ‘eerlijk’ zakendoen in die ketens lukt niet. En sturing geven aan een beter op onze gezondheid afgestemd voedselsysteem dat gaat al evenmin erg hard vooruit.