Combinatie Bayer-Monsanto van start

De kogel is definitief door de kerk bij de veelbesproken overname van zaadgoed- en landbouwchemieconcern Monsanto door Bayer. De naam Monsanto wordt niet opgenomen in de nieuwe combinatie, die wordt ondergebracht bij de bestaande landbouwchemie- en zadendivisie Bayer Crop Science. De bundeling, waarvoor het Duitse concern een aankoopbedrag van € 53 miljard betaalt, resulteert in een omzetniveau van het nieuwe Bayer van € 45 miljard euro, uitgaande van de cijfers van 2017.

Monopoliepositie

Zo’n 2 jaar geleden, in mei 2016, maakte het Duitse concern de overnameplannen bekend. Dat deed het nodige stof opwaaien. Niet alleen omdat van aandeelhouderszijde werd getwijfeld aan de financiële inspanning die de acquisitie zou vergen, maar ook en vooral omdat in de landbouw vrees werd geuit over een monopoliepositie die door de Duits-Amerikaanse combinatie zou ontstaan. Dat de mededingingsautoriteiten niet zonder meer akkoord zouden gaan, leed als gevolg daarvan nauwelijks twijfel.

Protesten bij de aandeelhoudersvergadering van eind mei van Bayer. – Foto: ANP

In september 2016 kwam het tussen Bayer en Monsanto tot overeenstemming. Vervolgens hebben de partners tot eind mei dit jaar moeten wachten voordat alle vergunningen voor de bundeling binnen waren. Het laatste groene licht kwam van de bij het ministerie van justitie in Washington DC ondergebrachte Amerikaanse kartelbewaker. Deze sloot zich qua voorwaarden volledig aan bij de Europese Commissie, die de Amerikanen in maart al voorging.

Groentezaad naar BASF

Bayer moet alle activiteiten waarmee het concern tot dusver concurreerde met Monsanto van de hand doen aan chemie-onderneming BASF. Het gaat daarbij om met name Bayers zaaizaadbedrijvigheid op het gebied van katoen, koolzaad, soja en groentes, naast gewasbeschermingsmiddelen van het merk Liberty, de tegenhanger van Monsanto’s glyfosaatproduct Roundup.

Bayer en BASF kwamen daarvoor al geruime tijd geleden een prijs van € 7,6 miljard dollar overeen. “De afstoting aan BASF lost alle bezwaren inzake horizontale en verticale competitie volledig op. Het resultaat is dat Amerikaanse telers en consumenten kunnen blijven profiteren van de concurrentie in deze bedrijfstak”, zo luidt de inschatting van de Amerikaanse kartelbewaker. Overigens is voor de groentezadentak van Bayer (ondergebracht bij de Nederlands-Limburgse dochter Nunhem) ook zaadgoedconcern KWS in de markt.

Bayer-topmannen Werner Baumann (CEO, links) en Johannes Dietsch (CFO, rechts) tijdens de presentatie van de jaarcijfers van het concern eerder dit jaar. Bayer belooft fors meer winst per aandeel als gevolg van de overname. – Foto: ANP

Syngenta en DowDuPont als concurrenten

Bayer komt inderdaad nog niet zonder concurrentie te zitten, maar het aantal mededingers op ooghoogte wordt wel kleiner. Behalve het ook Duitse BASF bevinden zich op de wereldmarkt grote agrochemie- en zaaizaadspelers als het recent door het Chinese ChemChina overgenomen Zwitserse Syngenta en de Amerikaanse combinatie DowDuPont. Beide fusies kwamen vorig jaar rond.

Bundeling meteen per 7 juni

Bayer heeft er na het groene licht van de Verenigde Staten geen gras over laten groeien en liet maandag 4 juni weten dat de samenvoeging op 7 juni zou worden doorgevoerd. De bundeling resulteert – ondanks de veren die op last van de kartelbewakers moeten worden gelaten – in de wereldwijd grootste speler in de landbouwchemie- en zaadgoedbranche. De integratie van de bedrijvigheid van de twee partners is weliswaar een hele klus, zo erkent Bayer, maar aan succes twijfelt de ondernemingsleiding kennelijk geen moment.

Al vanaf volgend jaar, 2019 dus, zegt Bayer van de integratie een positieve bijdrage ter hoogte van een ‘tweecijferig percentage’ aan de winst per aandeel te verwachten. Vanaf 2022 voegen de synergievoordelen van de bundeling jaarlijks $ 1,2 miljard toe aan het zogenoemde ebitda-resultaat, dat wil zeggen de winst voor afschrijvingen, belastingen en rentebetalingen, zo belooft Bayer de aandeelhouders.

Naam Monsanto verdwijnt

Bayer gaat daarbij verder zonder de naam van de overnamepartner. De naam Monsanto verdwijnt in de geschiedenisboeken. Hoewel het concern daarvoor zelf geen reden opgeeft, is het duidelijk dat de reputatie van Monsanto niet om over naar huis te schrijven is. Met name milieuvoorvechters zien Monsanto als grote zondaar, onder meer door de inzet van het bedrijf op genetisch gemanipuleerde gewassen en het patenteren van zaadgoed. Voor veel doodgewone huis-tuin-en-keukengewassen dreigen telers daardoor met licentiekosten te worden opgezadeld.

Nog niet vergeten is ook het chemische ontbladeringsmiddel Agent Orange dat het Amerikaanse leger in de Vietnam-oorlog (1955-1975) over de Vietnamese jungle uitgoot. Verder is er de glyfosaatkwestie in de EU. Monsanto is een belangrijke producent van dit onkruidbestrijdingsmiddel en heeft dat maar al te vaak moeten verdedigen tegenover de tegenstanders.

Winst per aandeel verwatert

De aanpak van de financiering van de overname is een ander verhaal. Hier zal onder meer een aandelenemissie aan te pas moeten komen. Daar zijn de bestaande aandeelhouders minder blij mee, omdat daardoor de winst per aandeel verwatert. In ieder geval vertoonde het Bayer-aandeel aan de beurs in Frankfurt eerder een dalende dan stijgende trend.