Laat Nederland GMO-geld liggen?

Het is raar dat een sector zich (terecht) zo opwindt over GMO-geld dat teruggevorderd wordt, terwijl nu schouderophalend gedaan wordt over de vele miljoenen die blijven liggen omdat de sector het indirecte effect van Ehec ondergaat.

Want wat is er aan de hand? Nederlandse telersverenigingen missen zo’n 4,6 procent van de 230 miljoen euro omzetschade door Ehec. Omdat GMO berekend wordt over omzet uit een referentiejaar (en dit jaar 2011 als referentiejaar geldt) komt de Ehec-schade met een boemerang terug.

Zou de sector er niet alles aan moeten doen om dat geld toch te gebruiken? Je kunt immers niet twee keer getroffen worden door één crisis. Nederland heeft eigen regels voor de uitvoering van GMO en deze regels laten geen ander referentiejaar toe, maar in de Europese GMO-verordening staat duidelijk dat er omstandigheden zijn die het mogelijk maken af te wijken van die regel. Die verordening biedt de keuze uit drie verschillende referentiejaren. Het boerenverstand zegt dat je dan gewoon een ander referentiejaar kiest. Dat is ook redelijk. Dat omzetverlies kwam door het afbouwen van het vangnet voor telers. De sector mocht geen marktafspraken maken en moest de schade maar ondergaan. Dat was pijnlijk genoeg, maar misschien is het al te lang geleden en willen telers en hun afzetorganisaties hieraan niet meer herinnerd worden.

In België is het niet veel anders. Ook daar hebben de veilingen niet aangedrongen op een ander referentiejaar. Het ministerie van Vlaanderen laat weten dat in dat geval de overheid flexibiliteit had kunnen betrachten. Niet gebeurd dus. Het was wel bekend dat er een naschok kwam van Ehec. Er is voor een aantal producten een vangnetconstructie toegepast. Dat betekent dat afnames van productomzet niet groter dan 35 procent kunnen zijn. Is de daling groter, dan wordt toch een garantie van 65 procent van het normale steunbedrag gegarandeerd, laat het Vlaamse ministerie van landbouw weten. Dat is in België dit jaar wel gebeurd. In Nederland niet, laat het PT weten. Daar zakten de tomatenprijzen 40 procent. Twee manieren dus om de indirecte schade van Ehec te beperken.  Beide niet gebeurd.