Algen hebben toekomst, rendement nu nog te laag

<p>ACRRES, het landelijke praktijkcentrum voor duurzame energie en groene grondstoffen van Wageningen UR, hield in Lelystad (Fl.) open dag. Dat gebeurde in het kader van het Europese project Energetic Algae. Het algenonderzoek stond centraal. Geïnteresseerden kregen tekst en uitleg over de ontwikkeling van de grondstof algen. En dus werd het een dag met algenvijvers, veel bassins en bakken met gekleurde ledverlichting en biovergisters. De conclusie na afloop: algen hebben de toekomst, maar benutten nu nog maar de helft van hun potentieel.</p>
<p>Bovenstaande foto geeft een overzicht van de onderzoekslocatie van ACRRES dat een van de twintig Europese partners binnen het algenonderzoek Energetic Algae is. Samen onderzoeken deze partners de toegevoegde waarde van algen op de korte en lange termijn. Dit onderzoek is bijna - september 2015 - afgerond. Een van de redenen dat ACRRES in het onderzoek meedraait, is dat het praktijkcentrum over enkele algenvijvers beschikt.</p>

ACRRES, het landelijke praktijkcentrum voor duurzame energie en groene grondstoffen van Wageningen UR, hield in Lelystad (Fl.) open dag. Dat gebeurde in het kader van het Europese project Energetic Algae. Het algenonderzoek stond centraal. Geïnteresseerden kregen tekst en uitleg over de ontwikkeling van de grondstof algen. En dus werd het een dag met algenvijvers, veel bassins en bakken met gekleurde ledverlichting en biovergisters. De conclusie na afloop: algen hebben de toekomst, maar benutten nu nog maar de helft van hun potentieel.

Bovenstaande foto geeft een overzicht van de onderzoekslocatie van ACRRES dat een van de twintig Europese partners binnen het algenonderzoek Energetic Algae is. Samen onderzoeken deze partners de toegevoegde waarde van algen op de korte en lange termijn. Dit onderzoek is bijna - september 2015 - afgerond. Een van de redenen dat ACRRES in het onderzoek meedraait, is dat het praktijkcentrum over enkele algenvijvers beschikt.

Foto: Theo Brummelaar

<p>De open dag (ochtend) trok zestien bezoekers. Zij kregen van onderzoeker Wim van Dijk (hier net niet zichtbaar) uitleg over de ontwikkeling van algen. Want die grondstof heeft veel potentie. Algen groeien snel, gebruiken (zon-)licht als energiebron, zijn zeer soortenrijk en produceren veel nuttige inhoudsstoffen. Het kan op termijn een erg waardevolle biomassa zijn.</p>

De open dag (ochtend) trok zestien bezoekers. Zij kregen van onderzoeker Wim van Dijk (hier net niet zichtbaar) uitleg over de ontwikkeling van algen. Want die grondstof heeft veel potentie. Algen groeien snel, gebruiken (zon-)licht als energiebron, zijn zeer soortenrijk en produceren veel nuttige inhoudsstoffen. Het kan op termijn een erg waardevolle biomassa zijn.

Foto: Margherita Leoni, ACRRES

<p>Algen hebben dan wel perspectief, er zit tegelijkertijd nog veel rek in de grondstof. ACRRES heeft in het onderzoek ook geconcludeerd dat de kostprijs van algenproductie nog te hoog is, terwijl de opbrengsten ook beter moeten. Maar let wel: dat is nú de conclusie. Er ligt nog veel ontwikkelingswerk op dat gebied.</p>

Algen hebben dan wel perspectief, er zit tegelijkertijd nog veel rek in de grondstof. ACRRES heeft in het onderzoek ook geconcludeerd dat de kostprijs van algenproductie nog te hoog is, terwijl de opbrengsten ook beter moeten. Maar let wel: dat is nú de conclusie. Er ligt nog veel ontwikkelingswerk op dat gebied.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Toch worden algen in de praktijk al gebruikt. Zo werken sommige boeren met algenvijvers al samen met de veevoerindustrie. Maar over het algemeen worden algen vooral nog gebruikt voor hoogwaardige toepassingen.</p>

Toch worden algen in de praktijk al gebruikt. Zo werken sommige boeren met algenvijvers al samen met de veevoerindustrie. Maar over het algemeen worden algen vooral nog gebruikt voor hoogwaardige toepassingen.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Even verderop, aan de rand van de kas, bevinden zich de twee algenvijvers van het praktijkcentrum. Dit is de binnenvijver. Daarachter bevindt zich de buitenvijver.</p>

Even verderop, aan de rand van de kas, bevinden zich de twee algenvijvers van het praktijkcentrum. Dit is de binnenvijver. Daarachter bevindt zich de buitenvijver.

Foto: Theo Brummelaar

<p>De brug die over de algenvijvers loopt. Bezoekers mogen hier één voor één een kijkje nemen. Deze algenvijvers komen zoals gezegd al op Nederlandse boerenbedrijven voor. Van Dijk: "Ze passen goed op het erf, omdat het in principe overal kan. Ook op plekken waar geen gewassen kunnen groeien. Algenproductie is ook geen alternatief voor de landbouw, het is juist een toevoeging."</p>

De brug die over de algenvijvers loopt. Bezoekers mogen hier één voor één een kijkje nemen. Deze algenvijvers komen zoals gezegd al op Nederlandse boerenbedrijven voor. Van Dijk: "Ze passen goed op het erf, omdat het in principe overal kan. Ook op plekken waar geen gewassen kunnen groeien. Algenproductie is ook geen alternatief voor de landbouw, het is juist een toevoeging."

Foto: Theo Brummelaar

<p>Een overzicht van de binnenvijver die net als de buitenvijver een inhoud van 250 kuub heeft en - omdat de zon er anders niet bij kan - nergens dieper is dan 80 centimeter. Het geheim van een goede algenvijver is volgens van Dijk bovenal een goed gemixt systeem waarin de verhouding koolstofdioxide (CO2), stikstof, fosfor, magnesium en micronutriënten precies moet kloppen. Een buitenvijver heeft overigens één nadeel: het is een open systeem. Er kan eerder vervuiling optreden (bijvoorbeeld met andere algen). Bij een binnenvijver zijn deze problemen kleiner.</p>

Een overzicht van de binnenvijver die net als de buitenvijver een inhoud van 250 kuub heeft en - omdat de zon er anders niet bij kan - nergens dieper is dan 80 centimeter. Het geheim van een goede algenvijver is volgens van Dijk bovenal een goed gemixt systeem waarin de verhouding koolstofdioxide (CO2), stikstof, fosfor, magnesium en micronutriënten precies moet kloppen. Een buitenvijver heeft overigens één nadeel: het is een open systeem. Er kan eerder vervuiling optreden (bijvoorbeeld met andere algen). Bij een binnenvijver zijn deze problemen kleiner.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Dan het rendement. Dat is er nog niet. Inmiddels is een productie bereikt van 15 tot 16 ton droge stof per hectare. De mais doet hier 15 tot 20 ton. Dat niveau is dus bijna bereikt. Maar omdat de kosten van de algenproductie zo hoog liggen, is een productie van zeker 30 tot 35 ton droge stof per hectare nodig. Belangrijke kostenpost bij algen is ook de oogst. Dat gebeurt met centrifuges. Omdat algen zo klein zijn, kost het veel energie om ze uit het water te halen. ACRRES doet ook onderzoek naar oogstmethodes die minder energie vragen.</p>

Dan het rendement. Dat is er nog niet. Inmiddels is een productie bereikt van 15 tot 16 ton droge stof per hectare. De mais doet hier 15 tot 20 ton. Dat niveau is dus bijna bereikt. Maar omdat de kosten van de algenproductie zo hoog liggen, is een productie van zeker 30 tot 35 ton droge stof per hectare nodig. Belangrijke kostenpost bij algen is ook de oogst. Dat gebeurt met centrifuges. Omdat algen zo klein zijn, kost het veel energie om ze uit het water te halen. ACRRES doet ook onderzoek naar oogstmethodes die minder energie vragen.

Foto: Theo Brummelaar

<p>De twee algenvijvers zijn voorzien van 'vloerverwarming'. De vijvers kunnen zo 5 tot 6 graden extra verwarmd worden. Dit gebeurt vooral in de lente, herfst en winter. Zo blijft de algenproductie in die periodes redelijk op peil. De productie gaat dus ook in de winter gewoon door.</p>

De twee algenvijvers zijn voorzien van 'vloerverwarming'. De vijvers kunnen zo 5 tot 6 graden extra verwarmd worden. Dit gebeurt vooral in de lente, herfst en winter. Zo blijft de algenproductie in die periodes redelijk op peil. De productie gaat dus ook in de winter gewoon door.

Foto: Theo Brummelaar

Hier worden het water en de algencultuur in de buitenvijver gefilterd. De belagers worden er uitgehaald.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Achter de buitenvijver staan deze blauwe bakken die bedoeld zijn voor proeven met waterplanten of wieren in zoet water. Het voordeel ten opzichte van microalgen is dat deze biomassa veel makkelijker geoogst kan worden. De watertemperatuur wordt gestuurd. Dat gebeurt via aardwarmte en -koelte (groene buizen die naar de kas doorlopen).</p>

Achter de buitenvijver staan deze blauwe bakken die bedoeld zijn voor proeven met waterplanten of wieren in zoet water. Het voordeel ten opzichte van microalgen is dat deze biomassa veel makkelijker geoogst kan worden. De watertemperatuur wordt gestuurd. Dat gebeurt via aardwarmte en -koelte (groene buizen die naar de kas doorlopen).

Foto: Theo Brummelaar

<p>Een andere manier van algenproductie: bassins met algen. Hier krijgen de algen naast energie van de zon ook energie van grote ledlampen die in de bassins hangen.</p>

Een andere manier van algenproductie: bassins met algen. Hier krijgen de algen naast energie van de zon ook energie van grote ledlampen die in de bassins hangen.

Foto: Theo Brummelaar

En soms zat de verlichting ook gewoon in losse bakken zoals hier. In veel van die proefopstellingen waren de lampen rood met een beetje blauw.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Hier is dat goed te zien. Rood en blauw zijn de kleuren die algen het best absorberen en waarbij ze de energie in het licht het best omzetten in biomassa. Bovendien is deze ledverlichting effectiever dan gewoon zonlicht. Maar lampen kosten daarentegen weer geld. De zon is gratis.</p>

Hier is dat goed te zien. Rood en blauw zijn de kleuren die algen het best absorberen en waarbij ze de energie in het licht het best omzetten in biomassa. Bovendien is deze ledverlichting effectiever dan gewoon zonlicht. Maar lampen kosten daarentegen weer geld. De zon is gratis.

Foto: Theo Brummelaar

Maar ook met andere soorten lampen en kleuren werden proeven gedaan.

Foto: Theo Brummelaar

<p>Hier zijn de bezoekers bijna aan het einde van de rondleiding. Van Dijk geeft uitleg over de co-vergistingsinstallatie. Die produceert biogas dat via een warmtekrachtkoppeling wordt omgezet in elektriciteit. De rookgassen die hierbij vrijkomen zijn rijk aan CO2 en warmte en zijn zeer bruikbaar voor algen.</p>

Hier zijn de bezoekers bijna aan het einde van de rondleiding. Van Dijk geeft uitleg over de co-vergistingsinstallatie. Die produceert biogas dat via een warmtekrachtkoppeling wordt omgezet in elektriciteit. De rookgassen die hierbij vrijkomen zijn rijk aan CO2 en warmte en zijn zeer bruikbaar voor algen.

Foto: Theo Brummelaar