Nieuw-Zeeland ziet wel wat in joint research

De Nieuw-Zeelandse tomatensector beslaat niet meer dan 150 hectare, verdeeld over circa 120 telers. Toch zijn er ook hier uitdagingen en worden andere verwacht. En waar kun je beter dan in Nederland, ideeën opdoen om deze uitdagingen het hoofd te bieden? Dat dacht ook de belangenorganisatie van de Nieuw-Zeelandse tomatentelers, TomatoesNZ. Zij stuurde general manager Helen Barnes naar de andere kant van de wereld, om op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden die tot oplossingen leiden voor de huidige en verwachte vraagstukken. De aanleiding, zelf noemt ze het lachend ‘het excuus’, voor deze grote reis was het Global Tomato Congress in Rotterdam. Daaromheen was door HortiServices een tournee aan bedrijfsbezoeken georganiseerd, die betrekking hadden op de opdrachten die ze meekreeg.

Helen Barnes van Tomatoes NZ leert veel van de Nederlandse tomatensector, maar mag bijna nergens naar binnen, vanwege virusgevaar. – Foto: Andrea Disco

Diverse opdrachten

Die opdrachten waren divers en hadden betrekking op rassen, innovatie, technieken, arbeidsbesparing en het weren en bestrijden van ziekten en plagen. Na afloop nam Barnes een enorme hoeveelheid aan zinvolle informatie mee naar huis. Voor de Nederlandse bedrijven bood het bezoek voornamelijk commerciële kansen, maar op gebied van robotisering lijkt de weg twee richtingen te hebben.

Tomatenplukrobot

Op gebied van kennis was de win-winsituatie het meest concreet bij de robotica-afdeling van Wageningen UR (WUR). Senior onderzoeker Erik Pekkeriet van WUR liet de huidige stand van zaken zien in de ontwikkeling van een paprikaplukrobot. “Er is gestart om de technologie ook beschikbaar te maken voor een tomatenplukrobot, maar het consortium is nog in ontwikkeling.” Om de kosten te drukken en de mogelijkheden te vergroten zou Pekkeriet hier graag meer investeerders bij betrekken.

Wij willen ook niet zomaar onze kennis weggeven. Dat moet in een soort van joint research

“In Nederland staan de partijen niet vooraan om te investeren in een plukrobot. Arbeid lijkt op dit moment niet het grootste probleem en áls hij er eenmaal is, is hij beschikbaar voor iedereen.” Pekkeriet vertelt dat er mogelijk een tomatenplukrobot uit Japan in Nederland getest en verder ontwikkeld zal worden. “Die robot werkt nu nog veel te traag. Hij doet er 25 seconden over om een cocktailtomaat te plukken, terwijl dat in de praktijk 0,7 sec is. Misschien kunnen wij dat verbeteren met onze robots. Maar wij willen ook niet zomaar onze kennis weggeven. Dat moet in een soort van joint research.”

Vinden van goede arbeidskrachten

Nieuw-Zeeland staat daar voor open, volgens Barnes. Zij ziet zeker mogelijkheden voor samenwerking en vormen van partnership. Het vinden van goede arbeidskrachten is in Nieuw-Zeeland een groot probleem. De telers hebben daarom veel belangstelling voor robotisering van gewaswerkzaamheden. “In Nieuw-Zeeland zijn twee bedrijven actief die geïnteresseerd zijn in samenwerking en investering op dit gebied. De reden is dat dit hen mogelijkheden biedt om de techniek sneller te kunnen introduceren. Vooral als ze dan ook toegang hebben tot de achterliggende techniek, wordt het echt interessant voor ze.” Barnes denkt dat hier een mooie samenwerking uit zou kunnen voortvloeien.

Goede arbeidsregistratie

Ook de bladplukrobot van Priva zou de arbeidsbehoefte in Nieuw-Zeeland kunnen doen dalen. Behalve de bladplukrobot werden door dit bedrijf ook de voordelen van een goede arbeidsregistratie uit de doeken gedaan. Als je onvoldoende arbeidskrachten hebt, biedt het wat soelaas als je ze in ieder geval maximaal kunt laten presteren. Een goede arbeidsregistratie geeft inzicht in de mogelijke knel- en verbeterpunten. Als bekend is wie welke taak in welk tempo en met welke kwaliteit uitvoert, kan dat de arbeidsprestatie enorm verhogen. Dan kan het werk ineens met minder mensen worden gedaan.

Tomatenplagen

Op gebied van ziekten en plagen lagen de vraagstukken vooral bij de bestrijding van wittevlieg en Tomato Potato Psyllid (TPP) en het voorkomen van Tuta absoluta. Nieuw-Zeeland hanteert een zeer streng beleid qua import van niet-inheemse organismen waardoor de mogelijkheden van biologische bestrijding beperkt zijn. Tot groot verdriet van Barnes heeft de inspanning voor toelating van Macrolophus bijvoorbeeld niets opgeleverd.

Haar vraag of Nesidiocoris een goed alternatief kon zijn, werd door meerdere deskundigen afgewezen. Het kan zeker wittevlieg en misschien ook TPP, bestrijden en hij eet de eieren van Tuta absoluta, maar de schade aan tomatenvruchten kan behoorlijk zijn. Dat laatste was haar niet bekend. Nu ze dat weet kan ze haar achterban behoeden voor onvoorziene negatieve gevolgen van deze roofwants. Tuta absoluta is tot op heden nog niet gesignaleerd in Nieuw-Zeeland. Barnes heeft voldoende informatie meegekregen hoe aanwezigheid is te monitoren, met vallen en feromonen en de mot is te bestrijden middels verwarringsferomonen.

ToBRFV

De aanwezigheid van ToBRFV ontging ook Barnes niet. Al stond dit virus niet op haar bucketlist, ze is blij met de kennis die ze hierover mee naar huis neemt. “Overal waar ik kwam, had men het over het virus. Productiebedrijven waren hermetisch afgesloten, dus een bezoek zat er niet in.” Voor haar is het duidelijk dat Nieuw-Zeeland alles op alles moet zetten om te voorkomen dat het virus voet aan wal zet. Maar als dat niet lukt en het virus ook Nieuw-Zeeland aandoet, hoopt ze met de verkregen informatie de juiste maatregelen te kunnen treffen om de problemen zoveel mogelijk te beperken. Blij was ze met alle adviezen omtrent hygiëne die ze kreeg van Jan Willem Keyzer van Brinkman. Hij heeft haar echt de noodzaak doen inzien van het serieus nemen van de voorschriften.

Risicoanalyse maken

“Veel bedrijven hebben een hygiëneprotocol, maar dit is niet altijd even scherp en wordt niet altijd nageleefd. Dat kan beter.” Ook weet ze nu hoe belangrijk het is een risicoanalyse te maken van de bedrijven en de sector als geheel. “Er is nog wel werk te doen op gebied van afvalverwerking. In Nieuw-Zeeland is bijvoorbeeld geen recyclingsysteem voor steenwolmatten. Deze worden doorgaans ergens opgeslagen of begraven, met alle risico’s van dien. Maar ook de risico’s van wegsijpelend plantsap zijn nog onderkend.” Ook al zag ze alleen tomatenplanten bij Tomatoworld en, achter glas, bij De Ruiter Experience Center en WUR Bleiswijk, bij terugkomst in Nieuw-Zeeland zal ze haar schoenen laten ontsmetten. “Ik wil zeker niet degene zijn die het virus hier binnen brengt.”