Doorgaan naar artikel

Hoge belasting netstroom nekt duurzame kas

Tuinders die tussen 50 en 10.000 MWh netstroom inkopen overwegen nu de WKK weer vaker aan te zetten. Ook als dat betekent dat er warmte moet worden weggegooid.

Als de kabinetsplannen doorgaan, wordt de Opslag Duurzame Energie op elektriciteit voor bedrijven volgend jaar fors duurder. De extra heffingen kunnen bijna anderhalve ton bedragen. Dit jaagt niet alleen glastuinders op kosten, het staat ook verduurzaming in de weg. Want de all-electric kas, een belangrijke oplossing voor fossielvrije glastuinbouw, is nu verder weg dan ooit. WKK wordt relatief veel gunstiger, zelfs zonder warmtebenutting.

Energietransitie financieren

De ODE is in 2013 ingesteld om de energietransitie te financieren. Deze opslag wordt geheven over gas en elektriciteit. De ODE voor gas gaat voor burgers fors omhoog, maar de glastuinbouw krijgt slechts te maken met een gedempte stijging. Met de ODE op netstroom is het anders gesteld; die gaat voor bedrijven fors omhoog. Aanvankelijk zou de ODE op elektriciteit gelijk over burgers en bedrijven worden verdeeld. Onder druk van de kiezer heeft het Kabinet er echter voor gekozen om die verhouding te verschuiven naar 33-67%. Dat is op zich niet zo vreemd, want bedrijven maken ook het meeste gebruik van de SDE- subsidie. Alleen geldt de verhoging nu vrijwel alleen voor de derde schaal van de elektra-tarieven, namelijk tussen 50 MWh en 10.000 MWh. En dat is de schaal waarin de meeste belichtende tuinbouwbedrijven zitten. In die schaal wordt de ODE verdrievoudigd van € 7,40 naar € 20,50 per MWh.

Stroom, warmte en belichting, dat zal na verhoging van de ODE door veel glastuinders herberekend moeten worden. - Foto: Ton van der Scheer

Stroom, warmte en belichting, dat zal na verhoging van de ODE door veel glastuinders herberekend moeten worden. – Foto: Ton van der Scheer

Enova rekent gevolgen door

Adviesbureau Enova heeft de gevolgen van de plannen doorgerekend voor de tuinbouw. Een teler die in een jaar 5.000 MWh aan elektriciteit inkoopt, gaat € 67.000 extra betalen. Bij 10.000 MWh inkoop gaan de kosten zelfs met € 134.000 omhoog. In de vierde tariefschaal (boven 10.000 MWh) stijgt de ODE slechts beperkt van € 0,30 naar € 0,40 per MWh.

Door de verhoging wordt het verschil tussen netstroom en WKK-stroom een flink stuk groter. Eigen opwek kost bij een gasprijs van 10 cent ongeveer € 35 per MWh, afschrijving en onderhoud van de WKK meegerekend. Netstroom komt al snel op € 70 tot € 80 per MWh. Groene stroom is zelfs nog € 7 duurder, vanwege het certificaat Garantie van Oorsprong. De energiebelasting op elektra gaat iets omlaag, maar die daling ligt in de orde van € 3.500. Dat is dus geen echte compensatie.

Inzet warmtepompen ongunstiger

Niet alleen de tuinbouw heeft last van deze ODE-verhoging. “Bij de industrie wordt de toepassing van warmtepompen belemmerd”, stelt energie-adviesbureau Blueterra. “Voor een belastingmaatregel op basis van het Klimaatakkoord is dit op zijn zachtst gezegd een opmerkelijke keuze.”

Opmerkelijk, omdat in de fiscale maatregelen rond het Klimaatakkoord letterlijk te lezen valt dat het kabinet ’elektrische en duurzame warmteopties aantrekkelijker wil maken’. “In de huidige plannen wordt de businesscase voor duurzame initiatieven die elektriciteit gebruiken, zoals warmtepompen, veel slechter dan van WKK”, zegt Sven Koreneef, adviseur bij AAB Adviseurs en Accountants.

Lobbyen bij kabinet

Voor de glastuinbouw is het dus zaak om het kabinet op andere gedachten te brengen. Dat zal echter nog niet meevallen. Alle politieke partijen willen de pijn van hogere energietarieven voor de huishoudens verzachten, uit angst om de gunst van de kiezer te verliezen. Het enige punt waarop Glastuinbouw Nederland kan lobbyen is de verdeling tussen de tariefzones. “Juist in de zone waar de belichtende tuinders verkeren gaat de ODE met 180% omhoog; in de andere zones is dat een factor zes minder”, zegt Rob van der Valk, energiespecialist van Glastuinbouw Nederland. “Ik kan begrijpen dat de lasten stijgen, maar dit is wel heel oneerlijk verdeeld.” Ook vindt hij het merkwaardig dat groene stroom duurder is dan grijze stroom. “Het zou logischer zijn om groene stroom minder of helemaal niet te belasten.”

Tot 2030 was WKK al beste optie

Voor het sectordoel in 2040 – een fossielvrije glastuinbouw – zullen de nieuwe tarieven niet veel verschil maken, verwacht Van der Valk. “In onze toekomstvisie hebben we erop gerekend dat WKK tot 2030 de beste optie is voor belichtende tuinders. WKK is zeer efficiënt en heeft een hoog rendement. Als je stroom van het net inkoopt, dan is die grotendeels geproduceerd met kolen en gas, met een lagere CO2-prestatie.”

Dat laat echter onverlet dat ongeveer de helft van de 6 miljard MWh aan verbruikte stroom in de glastuinbouw wordt ingekocht. De verhoging van de ODE over deze 3 miljard MWh kost de sector ongeveer € 40 miljoen. “Voor sommige teelten die het nu al zwaar hebben kan dit de nekslag betekenen”, is de mening van John Kruijt, mede-eigenaar van adviesbureau Enova. “En veel bedrijven zullen hun energieplaatje moeten aanpassen.”

Einde ‘Kas zonder Gas’?

Een nieuw energieplaatje is ook iets waar orchideeënteler Maurice van den Hoorn over na gaat denken. Met zijn Kas zonder Gas was hij in 2006 de eerste glastuinder met een kas zonder gas, in een tijd dat klimaat nog geen item was. Aanvankelijk was een kleine WKK opgenomen in de plannen, maar dat zou niet gunstig zijn. De warmtepomp moest veel uren draaien om voldoende koude in de grond op te slaan. Met deze all-electric oplossing bespaart Van den Hoorn 40% energie.

“Dat kan nu anders worden. Ik draag het milieu een warm hart toe, maar ook bij mij is het een kostprijsberekening”, zegt de teler. “Als stroom te duur wordt, dan word ik gedwongen om opnieuw mijn energievoorziening tegen het licht te houden. Dan moet ik ook over WKK nadenken. Dat zou ik erg jammer vinden, want ik heb dertien jaar lang de Kas zonder gas gepromoot. Het zou heel raar zijn als ik gedwongen wordt om een gasaansluiting te nemen, terwijl de maatschappelijke wens is om minder gas te gebruiken.”

Dan maar warmte weggooien

Chrysantenteler Michel Grootscholten in Monster koopt op jaarbasis net zo veel stroom in als hij teruglevert met zijn WKK. Zijn energieplaatje is uitgelegd op de warmtebehoefte. In het eerste kwartaal draait de WKK volle bak omdat Grootscholten de warmte dan kan benutten. In het voorjaar en de herfst heeft hij met 12 uur belichting al snel genoeg warmte, dus dan koopt hij veel stroom in. Meer zelf opwekken heeft geen zin, want dan zou hij warmte moeten weggooien.

“Als de inkoop van stroom zoveel duurder wordt, dan wordt het aantrekkelijker om zelf stroom op te wekken, zelfs als je de warmte dan niet kunt benutten”, vindt de teler. “Dan zouden we ons bedrijf anders moeten dimensioneren, bijvoorbeeld met een grotere WKK. En misschien wel met een koeltoren. Die zie je niet veel in de chrysantenteelt, maar dat kan veranderen. Maar ja, dan draait de WKK twee jaar, en trekt de overheid aan een ander touwtje, en dan ben je weer de pineut. Dus ik pas nog niets aan.”

Lees meer over het thema energie via GFactueel.nl/energie/

Bekijk meer

Share this

Gerelateerde artikelen

Beheer
WP Admin