Aardbeiensector: echte klap komt na de doorteelten

Aardbeientelers verwachten bij het aanhouden van de coronacrisis de grootste arbeidsproblemen in mei en in juni. In de lopende teelten in de kas lijkt de personeelskrapte nu nog wel te behappen, leert een belronde langs aardbeientelers.

De echte klappen komen bij de overgang van de doorteelten onder glas naar de stellingteelten en wanneer de teelten in de open lucht op gang komen. “Voor onder glas heb ik 30 tot 35 mensen nodig, dat gaat nog wel lukken”, geeft een aardbeienteler met glas, buitenstellingen en tunnels aan. “Eind mei/begin juni moet dat aantal oplopen naar 80. Ik weet niet of ik dat ga redden. Vandaag komen er nog zes Roemenen met het vliegtuig, dat hebben ze althans aangegeven. “Ik krijg nu ook al veel telefoontjes van mensen uit de buurt die willen werken, maar daar heb ik nu nog niets aan”.

Vliegtickets seizoensarbeiders betalen

Een collega-teler heeft voor de oogst in de kas 70 mensen nodig. Dat gaat hij redden, meent hij, maar wel met hulp van een uitzendbureau. Voor de oogst van de tunnelteelten zijn 120 medewerkers nodig. Dat dreigt een flink probleem te worden, temeer daar hij van Roemeense werkers afhankelijk is en reizen over de weg door Duitsland niet meer kan.” Gisteren zijn er twee mensen met het vliegtuig aangekomen, morgen verwacht ik er nog twee. Wij betalen de vliegtickets, maar dat lost niet alles op; men durft vaak niet te komen, of ziet geen mogelijkheid om af te reizen.” Een vaker genoemde reden voor dit laatste is ziekte binnen de familie in Roemenië. Vanwege de gebrekkige gezondheidszorg en het ontbreken van een solide sociaal vangnet aldaar durft men het niet aan om de familie voor langere tijd te verlaten.

120-dagenregeling houdt personeel in België

“Wij gaan problemen krijgen tijdens de oogstpiek, in de eerste week van mei”, geeft een glasteler met een Elsanta-doorteelt aan. “We zagen al in een vroeg stadium aankomen dat het fout dreigde te gaan, en hebben meteen 10 mensen meer laten komen dan we eigenlijk nodig hebben. Die zijn ook gearriveerd, maar het neemt niet weg dat we nog steeds 10 mensen tekort komen om de oogst goed door te komen. Deze situatie hangt samen met de oprekking in België van de 60-dagenregeling voor seizoensarbeid naar 120 dagen. “Die 10 mensen zijn nu in een tomatenkas aan het werk. Ze zouden na 60 dagen naar ons komen, dat gaat nu niet meer door.” Daarnaast is deze teler bezorgd over de afzet. “Spaanse aardbeien komen nu ook al voor 30 cent per kilo binnen.”

Afzetperspectief aardbeien

Mocht de verdienste onder kostprijs blijven, dan is het de vraag of er mogelijkheden zijn voor een tegemoetkoming in de schade. “De sierteelt is nu in crisis, iedereen heeft op tv kunnen zien dat er containers sierbloemen weggegooid werden. Wat gaan wij doen als we in vergelijkbare nood komen?”

Een collega, eveneens met doorteelten, is minder pessimistisch over het afzetperspectief. “Ik merk dat de handel zich er meer zorgen over maakt of de aanvoer op gang komt, zodat hij aan de verwachte vraag kan voldoen. Voor wat ons bedrijf betreft; we hebben ook verse aardbeienteelten, die zijn eerder oogstrijp en worden nu al volop geplukt. Tot nu toe redden we het, we zitten op 75 % van het aantal mensen dat we begin mei nodig hebben.”

Online arbeidsplatforms (nog) niet in trek bij aardbeienteler

Bij alle oplossingsrichtingen die voorbijkomen om de verwachte personeelsnood op te lossen, worden in geen enkel geval de online arbeidsplatforms genoemd als helponsoogsten.nl en werkenindelandentuinbouw.nl. Wellicht liggen de problemen nog te ver vooruit om hier een beroep op te doen. Dit wordt bevestigd door Yvonne van de Ven van LTO Arbeidskracht, volgens haar is het aantal aangemelde aardbeienbedrijven op dit moment op de vingers van een hand te tellen.

Benodigde arbeid op eigen kracht werven

Meer voor de hand liggend is de hoop (en verwachting) dat men de benodigde arbeid op eigen kracht bij elkaar gaat krijgen. “Ik heb een bericht op Facebook gezet”, meldt een teler met stelling- en buitenteelten. Daar komen veel reacties op, ook van scholieren en studenten. Dat is mooi, maar ik wil niet alleen van dit aanbod afhankelijk zijn. Ik ben ook nog met enkele collega’s aan het bekijken of we samen een vliegtuig vanuit Roemenië kunnen regelen. Het is nog te vroeg daar nog iets van te zeggen.” Hij vervolgt: “Ik ben normaal optimistisch van aard, maar heb nu vooral veel buikpijn.”

Zijn glas-collega die eerder vertelde met zijn personeel op 75% van de benodigde pieksterkte te zitten, geeft aan ook veel aanbod te krijgen van werklozen uit andere sectoren. Toch is hij voorzichtig met het ‘vastleggen’ van dit nieuwe personeel. ”Het gaat weliswaar druppelsgewijs, maar er meldt zich nog steeds personeel dat al jaren bij mij terugkomt. Ik wil dat nog even aanzien, want ik gun hen op de eerste plaats de mogelijkheid om te werken.”