Start simpel met registeren en houd het overzichtelijk

Het is het ontbreken van die helderheid die maakt dat de meeste telers in de vollegrond amper of niet warmlopen voor ‘registreren op de computer’. “Begin met de registratie van bijvoorbeeld een enkele handeling. Slaat dat aan, dan kun je dat eventueel verder uitbreiden”, adviseert automatiseerder Marco Duinker.

Wat is de toepasbaarheid van de registratie van arbeids- en productiegegevens op de laptop, tablet of smartphone? Deze vraag stond centraal op de contactdag die Vollegrondsgroente.net donderdag 8 februari organiseerde in Noord-Holland voor telers in de vollegrond. De zaal bij Rabobank Oost in Zwaagdijk was groot genoeg voor een flink gezelschap. Het aantal belangstellenden bleef echter laag. Daaruit zou voorzichtig kunnen worden geconcludeerd dat het onderwerp niet echt leeft, of anders niet wordt gezien als een noodzakelijk aspect van de bedrijfsvoering

Registratie in glasgroenteteelt normaal

Het onderwerp kwam niet uit de lucht vallen, want in teelten onder glas is geautomatiseerde registratie normaal te noemen: veel toegepast zijn padregistratieprogramma’s. Die leveren een waaier aan inzicht op: over het productieverloop en productieresultaat van het gewas of de planting en over arbeidsgelateerde zaken. Zo wordt onder andere bijgehouden hoe veel arbeidsuren de teelt en oogst kost en hoe de arbeidsuren zijn verdeeld over de verschillende gewashandelingen.

Foto: Peter Roek

Met registratie wordt bijvoorbeeld ook duidelijk hoe de productie in de kas en tussen gewasrijen is, hoe het ene ras het doet ten opzichte van het andere, en hoe het personeel presteert: per uur, per dag, gedurende het verloop van de dag, en hoe het staat met aan- en aflooptijden. Dat kan individueel worden bekeken – bijvoorbeeld als gewerkt wordt op basis van stuksloon – of per teeltafdeling of werkploeg.

Beslissingen nemen op basis van feiten

“Arbeids- en productieregistratie zorgt ervoor dat je beslissingen neemt op basis van feiten, en niet op basis van je subjectieve gevoel en van aannames”, aldus Marco Duinker van het gelijknamige in Zwaagdijk gevestigde automatiseringsbedrijf. Duinker krijgt de meeste opdrachten van glastuinbouw- en industriële bedrijven.

Volgens hem vormt een degelijke registratie een goede mogelijkheid voor kostenbeheersing, arbeids- en productievergelijkingen tussen verschillende jaren en tussen vakgenoten, en levert het informatie op voor alledaagse zaken als arbeids- en oogstplanning.

‘Registreren levert niets op’

In de vollegrond wordt vaak anders gekeken, bleek uit de reacties uit de zaal. Zoiets als een plantmachine is nodig, want zonder zo’n apparaat doe je niets en daarvan is duidelijk wat het oplevert. Registreren wordt vooral gezien als een activiteit die veel tijd kost, met software die vaak niet is aangepast op de teelt van vollegrondsgroenten en die informatie oplevert die allang als bekend wordt verondersteld: omdat je als teler regelmatig in je gewassen kijkt of omdat de ondernemer bijvoorbeeld zelf bij de oogst aanwezig is. “Je ziet zelf wat iedere werker waard is. Moet ik die dan buiten zetten? Dat laat je wel achterwege als je krap in je personeel zit.”

De mogelijkheid om resultaten van verschillende jaren en/of van collega’s met elkaar te vergelijken, werd ook niet als een gunstig aspect gezien. “Zaken als ziektedruk, of het aantal benodigde regenbeurten, is vaak weersafhankelijk”, werd betoogd. “Buiten heb je te maken met variabelen, waarop je moet inspelen. Dat maakt dat jaren onderling niet te vergelijken zijn, en dat een teelt bij mijn collega’ kan het heel anders kan verlopen dan bij mij. Bovendien lopen teelten vaak niet gelijk.”

Vollegrond loopt achter

De aanwezige sectormanager van de Rabobank was niet onder de indruk van de bezwaren. “De vollegrondsector produceert juist veel te weinig harde cijfers aan de hand waarvan het reilen en zeilen van het bedrijf bekeken kan worden. “Hoe veel planten zijn er geplant, hoeveel is er vanaf gekomen? Dat hoor je bijna nooit. Je vindt ook bijna geen bedrijf dat aan het begin van het jaar een begroting maakt en in de loop van het jaar bekijkt of en in hoeverre die begroting wordt gehaald. Dat terwijl een begroting de functie heeft van een kompas: het geeft inzicht in factoren bepalend zijn op zaken als de omzet en winst.”

“Bedrijven onder bijzonder beheer moeten maandelijks begroten. Die verplichting wordt op dat moment niet altijd in dank afgenomen, maar je ziet ook dat vaak men er uit eigen beweging mee doorgaat. Want begroten en toetsen heeft niet alleen voor een bank toegevoegde waarde, maar ook voor het bedrijf in kwestie.”

Simpel beginnen

“De vraag ‘heeft geautomatiseerde registratie zin in de vollegrond’ wordt steeds vertaald in: het kost veel tijd en wat kun je met die informatie?”, aldus Duinker samenvattend. Maar er is meer: “Bovendien valt me op dat jullie steeds aangeven dat je heel veel tegelijk moet registreren. Ik denk dat het veel simpeler kan: waarom zou je niet beginnen met het feitelijk bijhouden van een enkel bedrijfsonderdeel of van een enkele handeling waarover je meer zou willen weten, of waar je vragen bij hebt.”

Nico Bakker van Vollegrondsgroente.net haakte daar direct op in, met het voorstel op een broccoli- en op een bloemkoolbedrijf te starten met een eenvoudig te registreren onderwerp. “Dan gaat registratie meer leven, en wordt inzichtelijk wat het zou kunnen opleveren.”